အစာအိမ်အနာဖြစ်ခြင်းနဲ့ နောက်ကျောအောင့်ခြင်း ဆက်စပ်မှုရှိသလား

အစာအိမ်အနာဖြစ်ခြင်းဆိုတာ အစာအိမ်နံရံမှာ အနာဖြစ်တာကို ဆိုလိုပါတယ်။ အစာအိမ်အနာဖြစ်တဲ့အခါမှာ ဗိုက်ထဲမအီမသာဖြစ်တာ၊ ဗိုက်အောင့်တာ၊ ရင်ပူတာ စတဲ့ဝေဒနာတွေ ခံစားရတတ်ပါတယ်။ အစာအိမ်အနာ (Gastric ulcer) အပြင် အစာအိမ်နဲ့ဆက်နေတဲ့ အူသိမ်ပထမပိုင်းမှာဖြစ်တဲ့အနာ (Duodenal ulcer) ကလည်း အစာအိမ်အနာရောဂါထဲမှာ ပါဝင်ပါတယ်။

ဒီလိုအစာအိမ်အနာရောဂါတွေမှာ အများအားဖြင့် အစာအိမ်အူလမ်းကြောင်းနဲ့သက်ဆိုင်တဲ့ ဝေဒနာတွေကို ပိုအတွေ့ရများပေမဲ့ တစ်ခါတလေမှာ နောက်ကျောဘက်အပေါ်ပိုင်း ဒါမှမဟုတ် နောက်ကျောအလယ်ပိုင်းမှာ အောင့်တယ်ဆိုတဲ့ ဝေဒနာမျိုးကိုလည်း တွေ့ရတတ်ပါတယ်။ အစာအိမ်အနာရောဂါရှိသူတိုင်းမှာ အတွေ့ရမများပေမဲ့ နောက်ကျောအောင့်တဲ့လက္ခဏာကို တချို့သူတွေမှာတော့ အဓိကလက္ခဏာအနေနဲ့ ခံစားရတတ်ပါတယ်။

အစာအိမ်အနာရောဂါရှိသူတွေမှာ နောက်ကျောအောင့်တတ်ပေမဲ့ နောက်ကျောအောင့်တိုင်းလည်း အစာအိမ်အနာရောဂါလို့ ပြောလို့မရပါဘူး။ ဒါကြောင့် အစာအိမ်အနာရောဂါနဲ့ပတ်သက်ပြီး သိထားသင့်တဲ့အကြောင်းအရာလေးတွေကို ရေးသားမျှဝေပေးလိုက်ပါတယ်။

အစာအိမ်အနာဖြစ်ရခြင်း အကြောင်းအရင်း

အစာအိမ်အနာဖြစ်စေတဲ့ အကြောင်းအရင်းတွေထဲမှာ အဖြစ်အများဆုံးက Helicobacter pylori (H. pylori) လို့ခေါ်တဲ့ ဗက်တီးရီးယားပိုးကြောင့်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ H. pylori ပိုးက မသန့်ရှင်းတဲ့ ရေနဲ့ အစားအသောက်တွေကနေတဆင့် လူကိုကူးစက်နိုင်သလို လူတွေရဲ့တံတွေးကနေတစ်ဆင့်လည်း ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ ဒီဗက်တီးရီးယားပိုး ကူးစက်ဝင်ရောက်လာတဲ့အခါမှာ အစာအိမ်နံရံကို ထိခိုက်စေတဲ့အတွက် အစာအိမ်အနာဖြစ်ရခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

နောက်ထပ်အကြောင်းအရင်းတွေကတော့ –

• အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးတွေကို ကိုယ့်သဘောနဲ့ကိုယ် ရေရှည်စွဲသောက်တာ
• ဆေးလိပ်သောက်တာ၊ အရက်သောက်တာ
• စိတ်ဖိစီးမှုများတာ
• အစပ်စားတာ စတာတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

အစာအိမ်အနာရောဂါရှိသူတွေ ဆေးလိပ်၊ အရက်သောက်တယ်ဆိုရင် ရောဂါကို ကုရခက်ရုံတင်မက ရောဂါအခြေအနေပါ ပိုဆိုးရွားလာနိုင်ပါတယ်။

အစာအိမ်အနာဖြစ်ရင် ဘယ်လိုခံစားရမလဲ

• မီးစနဲ့ထိုးသလို ရင်ပူပူကြီးနဲ့ ဗိုက်အောင့်တာ
• ရင်ညွှန့်ပူတာ
• ပျို့တာ၊ အန်တာ
• ရင်ပြည့်နေတာ
• လေချဉ်တက်တာ
• ကိုယ်အလေးချိန်ကျလာတာ
• နောက်ကျောဘက်အပေါ်ပိုင်း ဒါမှမဟုတ် နောက်ကျောအလယ်ပိုင်းအောင့်တာ စတဲ့လက္ခဏာတွေ ခံစားရတတ်ပါတယ်။

အတွေ့ရအများဆုံးလက္ခဏာကတော့ ဗိုက်ထဲ (ရင်ညွှန့်နား)မှာ မီးစနဲ့ထိုးသလိုပူပြီး အောင့်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အစာအိမ်မှာဖြစ်တဲ့အနာက အစာစားရင် ပိုအောင့်တတ်ပြီး အူသိမ်ပထမပိုင်းမှာဖြစ်တဲ့အနာက အစာမရှိရင် ပိုအောင့်တတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အစာမစားဘဲနေရင် မအောင့်တာဖြစ်ဖြစ်၊ အစာစားပြီးမှ ပိုသက်သာသွားတာဖြစ်ဖြစ် ဖြစ်နေတတ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဗိုက်အောင့်ဝေဒနာက ပြန်ပေါ်လာတတ်ပါတယ်။

တချို့သူတွေမှာ အစာအိမ်အနာက အာရုံကြောတွေကတစ်ဆင့် နောက်ကျောဘက်ကို ပြန့်နှံ့နာကျင်တတ်တဲ့အတွက် နောက်ကျောအောင့်တာကိုလည်း ခံစားရတတ်ပါတယ်။

အစာအိမ်အနာရောဂါ ပိုဆိုးရွားလာရင်တော့ –

• သွေးအန်တာ၊ ကော်ဖီရောင်လိုအရည်တွေ အန်တာ
• ကတ္တရာစေးလို ဝမ်းမည်းမည်းသွားတာ၊ ဝမ်းထဲ သွေးပါတာ
• အသက်ရှူရခက်တာ
• ကိုယ်လက်နုံးချိပြီး အသားရောင်ဖြူဖျော့လာတာ စတဲ့ဝေဒနာတွေပါ ခံစားရတတ်ပါတယ်။

‌အစာအိမ်အနာရောဂါကို စောစောစီးစီး စစ်ဆေးကုသပါ

ပုံမှန်ဝေဒနာမဟုတ်တဲ့ နောက်ကျောဘက်အောင့်တာက ရေရှည်ဖြစ်လာရင်တော့ အစာအိမ်အနာဖြစ်တာ ဟုတ်၊ မဟုတ် ဆရာဝန်နဲ့ ပြသစစ်ဆေးသင့်ပါတယ်။ နောက်ကျောအောင့်တာအပြင် အထက်က ပြောခဲ့တဲ့ အစာအိမ်အူလမ်းကြောင်းဝေဒနာတွေပါ ပူးတွဲခံစားရရင်တော့ ဆရာဝန်နဲ့ ချက်ချင်းပြသင့်ပါတယ်။

အစာအိမ်အနာရောဂါကို ရှာဖွေစစ်ဆေးတဲ့အခါ ဆေးဓါတ်မှန်ရိုက်တာ၊ အစာအိမ်မှန်ပြောင်းကြည့်တာ၊ H. pylori ပိုးကို စစ်ဆေးတာ၊ အာထရာဆောင်း (Ultrasound) ရိုက်တာ စတာတွေနဲ့ စစ်ဆေးနိုင်ပါတယ်။ ဆရာဝန်က အစာအိမ်မှန်ပြောင်းကနေတစ်ဆင့် အစာအိမ်နံရံအသားစယူပြီး H. pylori ပိုးရှိ၊ မရှိ စစ်ဆေးနိုင်ပါသေးတယ်။

ရောဂါအကြောင်းအရင်းခံပေါ်မူတည်ပြီး ဆရာဝန်က သင့်တော်တဲ့ကုသမှုကို အကောင်းဆုံးပေးစွမ်းမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆရာဝန်ညွှန်ကြားတဲ့ ဆေးဝါးတွေကို အချိန်မှန်မှန် သောက်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။

အစာအိမ်အနာရောဂါအတွက် ဆောင်ရန်၊ ရှောင်ရန်

• ဆေးလိပ်၊ အရက်သောက်တာ၊ အပူအစပ်နဲ့ အဆီကြော်စာ စားတာ၊ အစာမရှိဘဲ ကော်ဖီ၊ လက်ဖက်ရည်ပြင်းပြင်းသောက်တာ ရှောင်ပါ။
• အစားကို တစ်ကြိမ်တည်းအများကြီးစားတာထက် တစ်နေ့တာကို ပမာဏနည်းနည်းခွဲပြီး အကြိမ်ရေများများ စားပေးပါ။ အစာမာမာ ရှောင်ပါ။ လတ်ဆတ်တဲ့ ဟင်းသီးဟင်းရွက်၊ သစ်သီးဝလံ စားပါ။ အစာစားချိန် မှန်ပါစေ။
• သန့်ရှင်းတဲ့ အစားအစာနဲ့ ရေကို သောက်သုံးပါ။ ရောဂါပိုး မကူးစက်နိုင်အောင် လက်ကို ဆပ်ပြာနဲ့သေသေချာချာ ဆေးပါ။
• စိတ်ဖိစီးမှုကို တတ်နိုင်သလောက် လျှော့ချပါ။

အစာအိမ်အနာရောဂါကို အထက်က ဆောင်ရန်၊ ရှောင်ရန်တွေနဲ့ ကာကွယ်နိုင်သလို ရောဂါရှိနေသူတွေမှာလည်း ဒီနည်းလမ်းတွေကို လိုက်နာမယ်ဆိုရင် မြန်မြန်ပျောက်ကင်းနိုင်မှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

Author: ဒေါက်တာကောင်း (ဆေး – ၂)