ချောင်းဆိုးချွဲသလိပ်ထခြင်းအကြောင်းရင်းများနှင့် ကာကွယ်ရန်နည်းလမ်းများ။

          ချောင်းဆိုးခြင်းဟူသော ရောဂါလက္ခဏာသည် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းတွင်ရှိသော ဖုန်မှုန့်များ၊ မီးခိုးငွေ့များနှင့် ဆေးလိပ်ငွေ့များ စသည့် ကသိကအောက်ဖြစ်စေသော အရာများနှင့် ချွဲသလိပ်များကို ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပသို့ စွန့်ထုတ်ရန်အတွက် လုပ်ဆောင်သော တုန့်ပြန်မှုတစ်ရပ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ခံစားရခြင်းဖြစ်ပါသည်။

ချောင်းဆိုးရောဂါကို အဓိကအားဖြင့် နှစ်မျိုးခွဲခြားနိုင်ပါသည်။ ၎င်းတို့မှာ

– ချွဲသလိပ်မထွက်ဘဲ ချောင်းခြောက်ဆိုးခြင်း ( Dry cough Or  non productive cough )

– ချွဲသလိပ်ထွက်၍ ချောင်းဆိုးခြင်း ( Wet cough or Productive cough ) စသည်တို့ ဖြစ်ပါသည်။

ချောင်းခြောက်ဆိုးခြင်း (Dry cough or non productive cough) ဖြစ်ရသော အကြောင်းရင်းများ။

– ပန်းနာရင်ကြပ်ရောဂါ ( Asthma )

– အစာအိမ်နှင့် အစာရေမျိုပြွန် အစာအိမ်အက်ဆစ် ဆန်တက်သောရောဂါ ( GERD )

– နှာခေါင်း လိုဏ်ခေါင်းမှ ချွဲသလိပ်များ လည်ချောင်းဆီသို့ စီးကျသော ရောဂါ ( Post Nasal Dripping )

– အသက်ရှူလမ်းကြောင်းတွင် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကူးစက်သောရောဂါ စသည်တို့ကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။

အဖြစ်နည်းသော ချောင်းခြောက်ဆိုးခြင်း၏ အကြောင်းရင်းများ။

– ပတ်ဝန်းကျင်လေထုမှ မီးခိုးငွေ့၊ ဖုန်မှုန့် နှင့် ပန်းဝတ်မှုန်စသည့်အရာများကြောင့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းကို ကသိကအောက် ဖြစ်စေခြင်း။

– Angiotensin Converting Enzyme Inhibitors ကဲ့သို့သော သွေးပေါင်ကျဆေးတစ်မျိုးကို သောက်သုံး မှီဝဲရခြင်း။

– ဆုံဆို့ချောင်းဆိုးရောဂါဖြစ်ခြင်း။

– အဆုတ်ကင်ဆာရောဂါဖြစ်ခြင်း။

– နှလုံးလုပ်ငန်းကောင်းစွာမလုပ်နိုင်သောရောဂါ ( Heart Failure ) ဖြစ်ခြင်းစသည့် အကြောင်းရင်းများကြောင့်လည်း ချောင်းခြောက်ဆိုးခြင်း ဖြစ်တတ်ကြပါသည်။

ချွဲသလိပ်ထွက်၍ချောင်းဆိုးခြင်း (Productive cough or Wet cough) ဖြစ်ရခြင်း အကြောင်းရင်းများ။

–အဆုတ်ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရခြင်းကြောင့် အဆုတ်ရောင်ရမ်းခြင်း (Pneumonia)

– အဆုတ်လေပြွန်ရောင်ခြင်း (Bronchitis)

– နာတာရှည် လေလမ်းကြောင်းပိတ်ဆို့စေသော ရောဂါ (Chronic Obstructive Pulmonary Disease)

– အဆုတ်တီဘီရောဂါ (Tuberculosis)

– အဆုတ်ကင်ဆာရောဂါ

– ပန်းနာရင်ကြပ်ရောဂါ (Asthma)

– အအေးမိနှာစေးချောင်းဆိုးရောဂါ စသည့် အကြောင်းရင်းများကြောင့် ဖြစ်နိုင်ပါသည်။

ချွဲသလိပ်ထွက်၍ ချောင်းဆိုးခြင်းရောဂါ (Productive cough or Wet cough) တွင် အောက်ပါရောဂါလက္ခဏာများကို တွေ့ရှိရပါသည်။

– ခေတ္တခဏအသက်ရှူရပ်ခြင်း

– ရင်ဘတ်အောင့်ခြင်း

– ချောင်းဆိုးရောဂါလက္ခဏာများ ပိုမိုပြင်းထန်ဆိုးရွားလာခြင်း

– ချောင်းဆိုးသွေးပါခြင်း

– အဝါရောင်၊ အညိုရောင်၊ အစိမ်းရောင်သမ်းသော ချွဲသလိပ်များထွက်၍ ချောင်းဆိုးခြင်း

– အသက်ရှူရန် ခက်ခဲခြင်း

– အသက်ရှူ မ၀ခြင်း

– အသက်ရှူလျှင် ရွှီရွှီမြည်ခြင်း စသည့်လက္ခဏာများတွေ့ရပါသည်။

အောက်ပါရောဂါလက္ခဏာများကို တွေ့ရှိရလျှင် ရောဂါပြင်းထန်ခြင်းကို ရည်ညွှန်းပြီး ဆရာဝန်နှင့် အမြန်ဆုံးပြသရန်လိုအပ်ကြောင်း အကြံပြုအပ်ပါသည်။ ၎င်းတို့မှာ

– နှုတ်ခမ်းနှင့် လက်သည်းများ ပြာနှမ်းလာခြင်း

– သတိမကောင်းခြင်း ၊ သတိလစ်ခြင်း

– ကိုယ်အပူချိန် ၁၀၁ ဒီဂရီ ဖာရင်ဟိုက် အထက်ထိ ကိုယ်ပူခြင်း

– ချောင်းဆိုးသွေးပါခြင်း

– အသက်ရှူမ၀ခြင်း

– အသက်ရှူခက်ခဲခြင်း

– အသက်ရှူလျှင် ရွှီရွှီမြည်ခြင်း  စသည် တို့ဖြစ်ကြပါသည်။

နောက်ဆက်တွဲရောဂါဆိုးကျိုးများ

အောက်ပါတို့သည် ချွဲသလိပ်ထွက်၍ ချောင်းဆိုးခြင်း၏ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများ ဖြစ်ကြပါသည်။

– ဆေးဝါးကုသမှုခံယူရခြင်းကြောင့် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ ခံစားရခြင်း

– ကလေးများပညာသင်ယူသည့်အခါ နှောင့်နှေးမှုများဖြစ်ခြင်း

– လူကြီးများအလုပ်လုပ်ရန် အခက်အခဲများ ကြုံတွေ့ရခြင်း

-အသက်ရှူလုပ်ငန်းများ ကောင်းစွာမလုပ်ဆောင်နိုင်သောရောဂါ ဖြစ်ခြင်း

– ကောင်းစွာ အိပ်စက်မှုမရရှိခြင်း

– ကင်ဆာရောဂါ ပျံ့နှံ့ခြင်း

– ရောဂါပိုးများပျံ့နှံ့ခြင်း  စသည့် နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများဖြစ်နိုင်ကြောင်းတွေ့ရှိရပါသည်။

ချောင်းဆိုးချွဲသလိပ်များထွက်ခြင်းကို ကာကွယ်နိုင်သည့် နည်းလမ်းများ

အောက်ပါနည်းလမ်းများဖြင့် ချောင်းဆိုးချွဲသလိပ်များထွက်ခြင်းကို ကာကွယ်နိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။

– ရေနွေးငွေ့ ရှူရှိုက်ပေးခြင်းဖြင့် လည်ချောင်းတွင်ရှိသော ချွဲသလိပ်များနှင့် မျက်နှာရှိ အရိုးခွက်လိုဏ် ခေါင်းများတွင် ပိတ်ဆို့နေသော ချွဲသလိပ်များကို‌ ပျော်စေပြီး ရောဂါဝေဒနာများကို သက်သာစေမည် ဖြစ်ပါသည်။

– တစ်နေ့လျှင် အနည်းဆုံးရေ ၈ ဖန်ခွက်ခန့် သောက်ပေးခြင်းဖြင့် ချွဲသလိပ်များအား ပျော်စေပြီး ချောင်းဆိုးချွဲထခြင်းကို သက်သာစေနိုင်ပါသည်။

– မကြာခဏ နှာခေါင်းမှ လေမှုတ်ထုတ်ခြင်းကို ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် ချွဲသလိပ်များ လည်ချောင်းသို့ စီးကျခြင်းကို ကာကွယ်နိုင်ပါသည်။

– ဆားရည် နွေးနွေးဖြင့် လည်ချောင်းကို မကြာခဏ ပလုတ်ကျင်းပေးပါ။

– နို့ထွက်ပစ္စည်းများ ၊ ချိုလွန်းသော အစားအစာများ နှင့် ဆီကြော်မုန့်များ စသော အစားအစာများ စားသုံးခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ပါ။

– ရေနွေးနွေးကို မကြာခဏသောက်ပေးခြင်းဖြင့် ချွဲသလိပ်များကို ပျော်စေနိုင်ပါသည်။

– အေးခဲထားသော အစားအသောက်များအား စားသောက်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ပါ။

– ချွဲသလိပ်များပို၍ ဖြစ်စေနိုင်သော ဖုန်မှုန့်များ ၊ ပန်းဝတ်မှုန်များ နှင့် ဆေးလိပ်အခိုးအငွေ့များ ၊ မီးခိုးငွေ့များစသော အရာများကို ရှူရှိုက်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ပါ။

– ဆေးလိပ်သောက်သောသူများသည်လည်း ချောင်းဆိုးချွဲထသည့်အခါမျိုးတွင် ဆေးလိပ်ကို လျှော့၍ သောက်သင့်ပါသည်။

Author Dr. မွန်