ေရာဂါပိုးေတြဟာ ဘယ္လုိကူးစက္ၾကသလဲ
ေရာဂါလို႔ ေျပာတဲ့အခါ ကူးစက္ႏိုင္တဲ့ ေရာဂါနဲ႔ မကူးစက္ႏိုင္တဲ့ ေရာဂါရယ္ ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။ ကူးစက္ႏိုင္တဲ့ ေရာဂါေတြက ေရာဂါပိုးမ်ိဳးစုံေၾကာင့္ ျဖစ္တာပါ။
ေရာဂါပိုးလို႔ ေျပာတဲ့အခါ ဘက္တီးရီးယားေတြ၊ ဗိုင္းရပ္စ္ေတြ၊ parasites လို႔ေခၚတဲ့ ကပ္ပါးပိုးေတြ၊ မႈိပိုးေတြ စသျဖင့္ စသျဖင့္ပါ။ ဒီပိုးေတြက တိရစာၦန္ အခ်င္းခ်င္းေသာ္လည္းေကာင္း တိရစာၦန္ကေန လူကို ေသာ္လည္းေကာင္း လူအခ်င္းခ်င္းေသာ္လည္းေကာင္း တဆင့္ၿပီးတဆင့္ ကူးစက္ႏိုင္ၾကပါတယ္။
ေရာဂါပိုးေတြ ဘယ္လိုကူးစက္ႏိုင္လဲ ဆိုတာသိထားျခင္းအားျဖင့္ေတာ့ ေရာဂါပိုးမကူးစက္ရေအာင္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ဖို႔ လိုအပ္တာေတြ လုပ္ေဆာင္လို႔ရပါတယ္။ ေရာဂါကူးစက္ႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြကေတာ့ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းကတဆင့္၊ အစာလမ္းေၾကာင္းကတဆင့္၊ တိုက္႐ိုက္ထိေတြ႕ျခင္းကတဆင့္၊ အေကာင္တစ္ေကာင္ေကာင္ကိုက္ျခင္းကတဆင့္၊ ေသြးကတဆင့္၊ လိင္ဆက္ဆံျခင္းကတဆင့္၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္မွ သေႏၶသားကိုကူးတာ စသျဖင့္ပါ။
အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းက တဆင့္ကူးတယ္လို႔ေျပာတဲ့အခါမွာ ေလထဲကေရာဂါပိုးက ႏွာေခ်ေခ်ာင္းဆိုးရင္း ကူးတာအျပင္ ေရာဂါပိုးရွိသူရဲ႕ ႏွာေခ်ေခ်ာင္းဆိုးထားတဲ့ လက္ကိုင္ပဝါကိုင္မိၿပီး တံေတြးခြက္ကိုင္မိၿပီး လက္မေဆးဘဲ ကိုယ့္ႏွာေခါင္းကိုယ္ျပန္ကိုင္မိတာေတြကလည္း ကူးပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ တုပ္ေကြးေရာဂါေတြ၊ တီဘီေရာဂါ၊ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းကကူးႏိုင္တဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ေရာဂါေတြပါ။ ဥပမာ ဝက္သက္တို႔ ဂ်ိဳက္သိုးတို႔လည္းပါပါတယ္။
အစာလမ္းေၾကာင္းကတဆင့္ ကူးတယ္လို႔ေျပာတဲ့အခါမွာ မသန႔္ရွင္းတဲ့ အစားအေသာက္ စားမိတာေတြ အစာျပင္ဆင္ေပးတဲ့သူက လက္မေဆးပဲ အစာျပင္ေပးတာေတြ ေသာက္ေရမသန႔္တာေတြ ယင္နားစာေတြ မွာ ျဖစ္တာပါ။ ဝမ္းေလွ်ာဝမ္းကိုက္ေရာဂါေတြ၊ အစာအဆိပ္သင့္တာေတြ၊ အသည္းေရာင္အသားဝါေအ စတဲ့ ေရာဂါေတြ၊ အူတီဘီ နဲ႔ သန္ေကာင္နဲ႔ဆိုင္တဲ့ေရာဂါေတြလည္း ပါပါတယ္။
တိုက္႐ိုက္ထိေတြ႕ျခင္းကတဆင့္ ကူးတယ္ဆိုတာကေတာ့ အဓိကကေတာ့ အေရျပားေရာဂါေတြပါ ေပြး ဝဲ ညႇင္း စတဲ့ ယားနာေတြ က ေရာဂါရွိတဲ့သူနဲ႔ ေရာဂါျဖစ္တဲ့ေနရာနဲ႔ ထိေတြ႕ထားတယ္ဆို ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေရယုံလည္း ပါပါတယ္။ သန္ေကာင္မွာမွ အေရျပားကို ခ်ိတ္ၿပီး ကိုယ္ခႏၶာထဲ ဝင္ႏိုင္တဲ့ သန္ေကာင္ေရာဂါလည္း ပါပါတယ္။ ေရာဂါပိုးရွိထားတဲ့ ႂကြက္ေသးေတြနဲ႔ ထိေတြ႕႐ုံနဲ႔ ျဖစ္ေစတတ္တဲ့ leptospirosis ေရာဂါလည္းပါပါတယ္။
အေကာင္တစ္ေကာင္ေကာင္ ကိုက္တာေၾကာင့္ ေရာဂါကူးတာကေတာ့ အထိအေတြ႕နဲ႔ ဆင္တူသလိုလိုနဲ႔ မတူပါဘူး။ အေရျပားမွာ ထိခိုက္ဒဏ္ရာျဖစ္ၿပီးမွ ေရာဂါပိုးရွိတဲ့ တံေတြးက အသားထဲကတဆင့္စိမ့္ဝင္သြားတာမ်ိဳးပါ။ ဥပမာ ေခြး႐ူးေရာဂါ နဲ႔ ျခင္ကတဆင့္ျဖစ္တတ္တဲ့ ငွက္ဖ်ားတို႔ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး စတာေတြပါ။ တခ်ိဳ႕ ေဒသေတြမွာ အင္းဆက္ကိုက္တာေတြကေန တဆင့္လည္း ေရာဂါႀကီးႀကီးမားမားေတြ ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။
ေသြးကတဆင့္ ကူးစက္တတ္တဲ့ ေရာဂါ ေတြထဲမွာေတာ့ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ စီ နဲ႔ hiv အဓိကပါ။ ေသြးကတဆင့္ ကူးစက္တယ္လို႔ ဆိုရာမွာ ေရာဂါပိုးရွိတဲ့သူရဲ႕ ေသြးသြင္းမိတာေတြ၊ ေရာဂါပိုးရွိသူသုံးထားတဲ့ တစ္ကိုယ္ရည္အသုံးေဆာင္ပစၥည္းေတြ မွ်သုံးတာကတဆင့္ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရတာေတြ၊ မသန႔္ရွင္းတဲ့ ေဆးထိုးအပ္ေတြ မွ်သုံးတာေတြ၊ တက္တူးထိုးတာနဲ႔ နားေဖာက္တာစတာေတြမွာ အပ္ေတြ အသစ္မသုံးဘဲ မွ်သုံးေနတာေတြ ကေန ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။
လိင္ဆက္ဆံျခင္းကေန ကူးစက္ႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ ေရာဂါေတြမွာေတာ့ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ၊ စီ နဲ႔ hiv အျပင္ကို ကာလသားေရာဂါေတြ၊ ဂႏို ေရာဂါေတြ၊ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုးဝင္ျခင္းေတြ၊ သားအိမ္လမ္းေၾကာင္းပိုးဝင္ျခင္းေတြ၊ ႂကြက္ႏို႔ေပါက္ျခင္းေတြ နဲ႔ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာအထိပါ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္ကေန သေႏၶသားကို ကူးစက္ႏိုင္တာေတြကေတာ့ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္အတြင္းမွာ ႐ိုး႐ိုးဖ်ားနာတာမဟုတိဘဲ တခ်ိဳ႕ေသာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ခဲ့ရင္ သေႏၶသားကို ေရာဂါရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ လကၡဏာေတြ ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ေရေက်ာက္၊ ဂ်ိဳက္သိုး စသျဖင့္ပါ။
အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီပိုး၊ စီပိုး နဲ႔ hiv လည္း ကူးႏိုင္ေျခရွိေပမယ့္ ႀကိဳတင္ကုသမႈေတြ ခံယူထားခဲ့ရင္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္ကေန သေႏၶသားကို ဒီေရာဂါ ကူးစက္မႈႏႈန္းကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ကာလသားေရာဂါ နဲ႔ ဂႏို ေရာဂါ ေတြကလည္း ကေလးကို ကူးေစၿပီး ေနာက္ဆက္တြဲ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ျဖစ္ေစတာေၾကာင့္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္ေတြမွာ ဒီလိုေရာဂါေတြ ျဖစ္လာတာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္းေသခ်ာကုသဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ေရာဂါပိုးတစ္မ်ိဳးက နည္းလမ္းတစ္ခုတည္းနဲ႔ပဲ ကူးမယ္လို႔ေတာ့ တထစ္ခ်မွတ္ထားလို႔ မရပါဘူး။တစ္ခါတစ္ေလမွာ ေရာဂါတစ္ခုထဲေပမယ့္ နည္းလမ္းစုံနဲ႔ ကူးႏိုင္ပါတယ္။ ေရာဂါပိုးကူးစက္တာေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ကေတာ့ အဖက္ဖက္က က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီၫြတ္ေအာင္ ေနထိုင္ဖို႔ လိုပါတယ္။
Author : Dr. CST
