သံဓာတ်ဟာ လူသားတွေရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်နဲ့ကျန်းမာရေးအတွက် အရေးပါတဲ့ ဓာတ်တစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။ လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲရှိ ဆဲလ်အားလုံးမှာ သံဓာတ်ရှိပြီး သံဓာတ်ကိုအများဆုံးတွေ့ရတာကတော့ သွေးနီဥဆဲလ်တွေမှာဖြစ်ပါတယ်။
သံဓာတ်ဟာ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ကိုယ်ခံအားစနစ်၊ကြီးထွားဖွံဖြိုးမှု၊သွေးအားပြည့်စေမှုနဲ့ အလွယ်တကူမနုန်းမမောအောင် ပြုလုပ်ပေးပါတယ်။
ခန္ဓာကိုယ်အတွက် သံဓာတ်၏အရေးပါပုံများ
၁။ သွေးအားနည်းခြင်းကိုကုသပေးနိုင်ခြင်း
သွေးအားနည်းရောဂါဟာ အတွေ့အများဆုံး အာဟာရဆိုင်ရာ ချို့နည်းမလုံလောက်မှုရောဂါအခြေအနေတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ သံဓာတ်ဟာ သွေးအားနည်းရောဂါကုသရာမှ များစွာအထောက်အပံ့ပေးပါတယ်။
ဟေမိုဂလိုဘင်ဆိုတဲ့သွေးအားဆဲလ်လေးများ ပုံမှန်ပမာဏအောက်ကျသွားတဲ့အခါ သွေးအားနည်းရောဂါကို ဖြစ်စေပါတယ်။သွေးအားနည်းရောဂါခံစားရပြီဆိုလျှင် ပင်ပန်းနုံးခွေခြင်း၊မူးဝေခြင်း၊အသက်ရှူမဝခြင်း၊ နှလုံးခုန်မြန်ခြင်း၊ နေလို့မကောင်းခြင်းနဲ့ အားအင်ကုန်ခန်းခြင်းတို့ ဖြစ်ပေါ်ပါလိမ့်မယ်။
၂။ ဟေမိုဂလိုဘင်သွေးဆဲလ်ပရိုတင်းကိုများစေခြင်း
သံဓာတ်ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်အတွက်အဓိကတာဝန်ကတော့ ဟေမိုဂလိုဘင်ဆိုတဲ့သွေးအားဆဲလ်လေးတွေကို ဖြစ်ပေါ်စေခြင်းဖြစ်ပါတယ်။
သံဓာတ်ကိုသုံးပြီး ဟေမိုဂလိုဘင်ကိုတည်ဆောက်ရပါတယ်။ ဟေမိုဂလိုဘင်ဆိုတာ သွေးနီဥလေးပရိုတင်းတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး သွေးထဲတွင် အောက်စီဂျင်ကို သယ်ယူပို့ဆောင်ပေးပါတယ်။
လူသားတွေဟာ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခြင်း၊ အမျိုးသမီးများဆိုလျှင် ရာသီသွေးဆင်းများခြင်း၊ လိပ်ခေါင်းရောဂါဖြစ်ခြင်း၊ အစာအိမ်နဲ့အူလမ်းကြောင်းမှသွေးစိမ့်ခြင်း၊ သံကောင်များရှိနေခြင်းစတဲ့ အမျိုးမျိုးသောအကြောင်းရင်းတွေကြောင့် သွေးဆုံးရှုံးမှုဖြစ်စေတတ်ပါတယ်။
ဒါကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်အတွက် သွေးနီဥလုံလုံလောက်လောက်ရှိနေဖို့နဲ့ အပိုဆောင်းကိုယ်တွင်း သိမ်းဆည်းထားမှုရှိဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ ဟေမိုဂလိုဘင်သွေးအားဆဲလ်များ တိုးပွားဖို့အတွက် သံဓာတ်ဟာ အရေးကြီးပါတယ်။
၃။ မောပန်းနုံးခွေနေခြင်းကို သက်သာစေခြင်း
သံဓာတ်ဟာ အဖြေရှာမတွေ့တဲ့ ပင်ပမ်းနုံးခွေခြင်းဝေဒနာများကိုကုသရာမှာလည်း အကူအညီပေးပါတယ်။ သွေးအားနည်းရောဂါမဖြစ်ပေမဲ့ သံဓာတ်မလုံလောက်ခြင်းရှိနေပါက အားအင်ကုန်ခန်းခြင်းဝေဒနာကို ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့်အမျိုးသမီးတွေမှာ အဲဒီအခြေအနေကို ပိုတွေ့ရလေ့ရှိပါတယ်။
သံဓာတ်မလုံလောက်မှုကြောင့် Fatigue လို့ခေါ်တဲ့ ပင်ပမ်းနုံးခွေမှုဝေဒနာခံစားရသည့်အခါ ရက်သတ္တပတ်ပေါင်းများစွာ ကြာရှည်တတ်ပြီး နစ္စဓူ၀ လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေနဲ့ နေ့စဥ်လှုပ်ရှားမှုတွေကို များစွာအနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေပါတယ်။
သံဓာတ်ကြွယ်ဝသောအစားအစာတွေနဲ့ သံဓာတ်အားဖြည့်ဆေးတွေက သံဓာတ်ပြန်ဖြည့်ပေးခြင်းဖြင့် အဲဒီဝေဒနာတွေကို သက်သာစေပါတယ်။
၄။ ကြွက်သားများကို သန်မာစေခြင်း
ကြွက်သားတွေရဲ့ ဇီဝလုပ်ဆောင်မှုနဲ့ သံဓာတ်ပမာဏဟာ ဆက်စပ်မှုရှိပါတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်မှသံဓာတ်ကို သုံးပြီး Myoglobin လို့ခေါ်တဲ့ ကြွက်သားတွေထံ အောက်စီဂျင်သယ်ပို့ပေးတဲ့ ပရိုတင်းကို တည်ဆောက်ပေးပါတယ်။
သံဓာတ်ပမာဏလုံလောက်နေမှသာ ကြွက်သားများ ကျုံ့နိုင်ဆန့်နိုင်ရန်နဲ့ သန်မာရန်လိုအပ်တဲ့ အောက်စီဂျင်ကို ရရှိမှာဖြစ်ပါတယ်။ကြွက်သားတွေအားမရှိခြင်းဟာ သွေးအားနည်းခြင်းရဲ့ လက္ခဏြတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။
၅။ ကိုယ်ခံအားကောင်းစေခြင်း
ကိုယ်ခံအားကောင်းမွန်စေရန် သံဓာတ်ဟာ အရေးကြီးပါတယ်။ ရောဂါများကို တိုက်ထုတ်ပေးတဲ့ ကိုယ်ခံအားစနစ်မှာပါဝင်တဲ့ ဆဲလ်များ၊ တစ်သျူးများနဲ့ ကိုယ်တွင်းကလီစာများဆီသို့ အောက်စီဂျင်လုံလုံလောက်လောက်ပို့ပေးခြင်းဖြင့် ကိုယ်ခံအားကို ကောင်းမွန်စေပြီး ပျက်စီးသွားတဲ့ ဆဲလ်များ၊ တစ်သျှူးများနဲ့ ကိုယ်တွင်း ကလီစာများကိုပါ ပြန်ကောင်းစေပါတယ်။
၆။ အာရုံစိုက်နိုင်စွမ်း တိုးတက်ကောင်းမွန်စေခြင်း
-စစ်တမ်းတွေအရ သံဓာတ်မလုံလောက်ခြင်းဟာ အာရုံစူးစိုက်နိုင်ခြင်းကို ကျဆင်းစေပါတယ်။ သံဓါတ်ပြန်ပြည့်လာတဲ့အခါ အဲဒီ လက္ခဏာတွေ တိုးတက်ကောင်းမွန်လာတာကို တွေ့ရပါတယ်။
၇။ သွေးခြည်ဥခြင်း/အညိုမည်းစွဲခြင်းများကို လျှော့ချပေးခြင်း
မကြာခဏသွေးခြည်ဥတတ်သူ၊ အညိုမည်းစွဲတတ်သူတွေဟာ သံဓာတ်ချို့တဲ့မှု/မလုံလောက်မှုနဲ့ ဆက်စပ်မှု ရှိနေနိုင်တယ်လို့ဆိုကြပါတယ်။ ဒါဟာဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့သွေးခဲမှု ဖြစ်စဥ်အတွက်အရေးပါတဲ့ Platelet လို့ခေါ်တဲ့ သွေးဥမွှားလေးတွေ ထုတ်ခြင်းနဲ့ အလုပ်လုပ်ခြင်းစွမ်းရည်အပေါ် ဟေမိုဂလိုဘင်သွေးအားဆဲလ် တွေက အကျိုးသက်ရောက်စေတဲ့အတွက်ဖြစ်ပါတယ်။
၈။ အိပ်ပျော်စေခြင်း
စစ်တမ်းများအရ သံဓာတ်သိုလှောင်မှုလျော့နည်းလာလျှင် အိပ်မပျော်ခြင်း၊ အိပ်နေစဥ်အသက်ရှုခဏရပ်ခြင်း( Sleep Apnea) နဲ့ နှစ်နှစ်ခြိုက်ခြိုက်အိပ်မရခြင်း(Restless Sleep) တို့နှင့်သက်ဆိုင်နေတတ်ပြီး သံဓာတ်ပေးလိုက်တဲ့အခါ တိုးတက်လာကြောင်း တွေ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
၉။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များ
ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များအတွက် သံဓာတ်ပမာဏလုံလောက်ပြည့်ဝနေခြင်းဟာ ပေါင်ချိန်မပြည့်သောကလေးမွေးခြင်း
လမစေ့သောကလေးမွေးခြင်းတို့ကို လျှော့ချပေးတဲ့အပြင် မိခင်သွေးအားမနည်းအောင်နဲ့ ကလေးဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှု မနှေးကွေးအောင် ပြုလုပ်ပေးပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်တွေနဲ့ ရင်သွေးကျန်မာစေရန် သံဓာတ်ပြည့်ဝနေဖို့အရေးကြီးပါတယ်။
၁၀။ မွေးကင်းစကလေးနဲ့ လမ်းလျှောက်တတ်ခါစကလေးများ
သံဓာတ်ချို့တဲ့ပါက ဥာဏ်ရည်ဖွံ့ဖြိုးမှုနှေးကွေးခြင်း၊ ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရေးမကောင်းခြင်းနဲ့ အာရုံစူးစိုက်မှုအားနည်းခြင်းတို့ ဖြစ်စေပါတယ်။ အသက် ၆ လမှ ကိုးလအရွယ်လေးများကို သံဓာတ်ကြွယ်ဝတဲ့အစားအစာများ မကျွေးလျှင်၊ သံဓာတ်ဖြည့်ထားသော ဖော်မြူလာများ မတိုက်ကျွေးလျှင် သံဓာတ်ချို့တဲ့ခြင်းဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကလေးငယ်တွေအတွက်လည်း သံဓာတ်က အရေးကြီးပါတယ်။
Author: Dr. Yin Yin Win
