Rose hips ဟာ သဘာဝနှင်းဆီရိုင်း အနွယ်ဝင်ပင်များဖြစ်သော Rosa rugosa / rock roses ၊ Rosa canina / dog-rose တို့တွင် တွေ့ရလေ့ရှိသော အသီး accessory fruit တစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။ Rose hips ဟာ စားသုံးနိုင်တဲ့နှင်းဆီပင်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး berry ဘယ်ရီသီး အရသာနဲ့ဆင်တူပါတယ်။ အဓိကအားဖြင့် အမေရိကတိုက် တောင်ဖက်ပိုင်းနှင့် ဥရောပ၊ အာဖရိက အနောက်မြောက်ဖက် ဒေသများနှင့် အာရှအနောက်ပိုင်းဒေသများတွင် ပေါက်လေ့ရှိသော နှင်းဆီရိုင်းပင်တွေမှာ တွေ့ရလေ့ရှိပါတယ်။
Rose hips ဟာ ဓါတ်တိုးဆန့်ကျင်သတ္တိရှိသည့် ဒြပ်ပေါင်းများဖြစ်သော ပိုလီဖီနော phenolic compounds နှင့် ဗီတာမင်စီ ascorbic acid၊ အကျိုးပြုအက်ဆစ်အဆီဓာတ် healthy fatty acids ကြွယ်ဝသော အသီးတစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် oxidative stress(ခေါ်) ဓါတ်တိုးဖိစီးမှု ဖြစ်ပေါ်သော ရောဂါများတွင် antioxidants ဓါတ်တိုးဆန့်ကျင်အာနိသင်ရှိ Rose Hips အသုံးပြုမှုကို လေ့လာမှုများ ပို၍ပြုလုပ်လာကြပါတယ်။
ယခုနောက်ပိုင်းတွင် Rose hips နှင့် ပါတ်သက်ပြီး မှီဝဲကုသနိုင်သော အရေပြားရောဂါ၊ အသည်းနှင့် ကျောက်ကပ်ရောဂါ၊ အဆစ်ယောင်ခြင်းကဲ့သို့ ယောင်ရမ်းမှုရောဂါ၊ အဝလွန်ရောဂါ၊ သွေးတွင်းအဆီများခြင်း၊ ဆီးချိုနှင့် ကင်ဆာရောဂါ ကုသမှုများတွင် သုတေသနလေ့လာမှုများ ပြုလုပ်လာကြပါတယ်။ ယောင်ရမ်းမှု၊ ဓါတ်တိုးမှုများကို ကာကွယ်ပေးခြင်းကြောင့် နှလုံးနှင့် အရေပြားကျန်းမာရေး၊ ကိုယ်ခံစွမ်းအားနှင့် ကိုယ်အလေးချိန်ကို ထိန်းညှိပေးခြင်း၊ အရေပြားကျန်းမာလှပရေးတို့ကို အထောက်အပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်။
Rose hips ဟာ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ရောဂါကာကွယ်မှုကို လုပ်ဆောင်ပေးသော lymphocytes သွေးဖြူဥ ထုတ်လုပ်မှုကို လှုံ့ဆော်ပေးပြီး သွေးဖြူဥရဲ့ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုများကို အားကောင်းစေပါတယ်။ ဒါ့ပြင် ပိုလီဖီနော polyphenols ၊ ဗီတာမင် အေနှင့်အီး vitamins A ၊ E တို့ ကြွယ်ဝတာကြောင့် ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို ကောင်းမွန်စေသောအာနိသင်ရှိပါတယ်။
Rose hips ဟာ အသီးအနှံ၊ ပန်းများအနက် ဗီတာမင်စီပါဝင်မှု အမြင့်မားဆုံးဖြစ်တာကြောင့် ပါဝင်သော ဗီတာမင်စီဟာ ခန္ဓာကိုယ်တွင်း ဆဲလ်များရဲ့ ဆဲလ်နံရံကိုထောက်ပံ့ပေးသော ကော်လဂျင်ထုတ်လုပ်မှုကို အားပေးပြီး ကော်လဂျင်ကို ပျက်စီးစေသော oxidation ဓာတ်တိုးမှုကို ဆန့်ကျင်ပေးပါတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ရေဓာတ်ကိုထိန်းပြီး အစိုဓာတ်ဖြည့်ပေးကာ အရေပြား ကျန်းမာစိုပြေ နူးညံ့လှပစေပြီး အိုမင်းရင့်ရော်မှုကို တားဆီးပေးနိုင်သော antioxidant တစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။
Rose hips ရဲ့ ကျန်းမာရေးအတွက် ကောင်းကျိုးများကြောင့် rose hips ပါဝင်သော သဘာဝလက်ဖက်ရည် rose hips tea၊ rose hips မှရရှိသောအဆီ rose hips oil ပါဝင်သော ဖြည့်စွက်အာဟာရ၊ ဆေးများကို တွင်တွင်ကျယ်ကျယ် ထုတ်လုပ်အသုံးပြုလျက်ရှိလာပါတယ်။ သို့သော် Rose hips မှရရှိသော အစားအစာ၊ ဆေးများဟာ G6PD အင်ဇိုင်းချို့တဲ့ရောဂါ ရှိသူများ Glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency၊ သံဓါတ်လွန်ကဲမှု ရောဂါရှိသူများ Hemochromatosis၊ တံဇဉ်းပုံသွေးနီဥပုံမမှန်ရောဂါ ရှိသူများ Sickle cell disease နှင့် Sideroblastic anemia သွေးအားနည်းရောဂါ၊ Thalassemia သာလာဆီးမီးယား သွေးအားနည်းရောဂါ ရှိသူများနှင့် Lithium ဆေးကို သုံးစွဲနေရသူများ သောက်သုံးရန် မသင့်လျော်ဟု ဖော်ပြကြပါတယ်။
ကျန်းမာရေးအတွက် အကျိုးကျေးဇူးများသော rose hips ကို မှီဝဲချင်သူများအနေဖြင့် သိထားသင့်သောအချက်မှာ rose hips အသုံးပြုမှုကို ကိုယ်ဝန်ဆောင်နှင့် နို့တိုက်မိခင်များတွင် သုတေသနလေ့လာမှုများ ပြုလုပ်ထားခြင်းမရှိပါ။ ဗီတာမင်စီပါဝင်မှု မြင့်မားတာကြောင့် အချို့သူတွေမှာ ကျောက်ကပ်တွင် ဆီးကျောက်တည်နိုင်ချေရှိတာကို သတိပြုသင့်ပါတယ်။ မိမိရဲ့ရောဂါ ရာဇဝင်အခြေအနေအပေါ် မူတည်ပြီး မှီဝဲရမယ့်ပမာဏကိုတော့ တတ်ကျွမ်းနားလည်သော ဆရာဝန်၊ ဆေးပညာရှင်များနှင့် တိုင်ပင်သောက်သုံးသင့်ပါတယ်။
Author: Dr.Yee Mon
