ကြားနေတတ်တာလေးပါ….
အများစုက ဆေးခန်းတွေမှာ အဆစ်နာရင် လေးဘက်နာပိုး (ASO) စစ်ပြီး များနေရင် Penicillin သောက်နေ တတ်ကြတယ်။ ASO ကျသွားရင် ဆေးရပ်လိုက်၊ တက်လာရင် ပြန်သောက်လိုက် လုပ်မှာလား၊
အဆစ်နာတိုင်း လေးဘက်နာလား၊ အဆစ်နာတယ်ဆိုတာ ရောဂါအများကြီးကြောင့်ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ လေးဘက်နာ တစ်ခုပဲမဟုတ်ပါဘူး။ လေးဘက်နာမှာတောင် အမျိုးအစား အများကြီးရှိပါတယ်။ လေးဘက်နာ ပိုးလို့ခေါ်တဲ့ ASO တက်တိုင်း လေးဘက်နာလားပေါ့၊ လေးဘက်နာ တစ်ခုထဲကြောင့် ASO တက်တာ မဟုတ် ပါဘူး၊ တခြားအကြောင်းတွေ ရှိပါတယ်။ အဆစ်နာတာနဲ့ ASO တက်တာ ပေါင်းဖြစ်နေတာပဲ၊ လေးဘက်နာ မဟုတ်ဘူးလား ထင်ချင်စရာပါ။ သိစေချင်လို့ပါ။
လေးဘက်နာရောဂါမှာ အမျိုးအစားများ ရှိပါတယ်။ လေးဘက်နာတိုင်းမှာ အဆစ်တွေနာတတ်ပါတယ်။ တစ်ခုချင်းစီမှာလည်း ရောဂါဟုတ်မဟုတ် သတ်မှတ်ထားတဲ့ အချက်လေးတွေ ရှိပါတယ်။ အဆစ်နာတောင်မှ နာပုံချင်း ကွာခြားပါတယ်၊ အဆစ်နာတာအပြင် တခြားရောဂါ လက္ခဏာများလည်း ရှိပါတယ်။ သတ်မှတ်ချက် တွေအရ ရောဂါဖြစ်မဖြစ် သိနိုင်ပါတယ်။ လေးဘက်နာအပြင် တခြားအကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့်လည်း အဆစ် နာနိုင်ပါတယ်။ အဆစ်နာတာကို သေချာမေးပြီး လိုတာစစ်ဆေးပြီးမှ ဘာရောဂါလဲ သိနိုင်မှာပါ။ လေးဘက်နာ လို့ခေါ်နေကြတဲ့ ASO ဆိုတာ Antistreptolysin O ကို အတိုခေါ်တာပါ။
ဘတ်တီးရီယား တစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ Streptococcus ဝင်နေခြင်း၊ ဝင်ထားခြင်းကို စစ်ဖို့ အဓိက သုံးတာပါ။ ဒီဘတ်တီးရီယားက လည်ပင်းနာခြင်း၊ အရေပြားတွင် အနာဖြစ်ခြင်း၊ အဆုတ်အအေးမိခြင်းစသဖြင့် အမျိုးမျိုး ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတွေဖြစ်ရင် Streptococcus ဘတ်တီးရီးယားကြောင့်လား သေချာအောင် စစ်ကြည့်ပြီး ဆေးသောက်လို့ ရပါတယ်။ တစ်ချို့က ရောဂါလက္ခဏာ မသိလိုက်လို့ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ မကုမိလ့ိုဘဲဖြစ်ဖြစ် ဆေးမ သောက်ခဲ့တဲ့ သူတွေမှာ နောက်ဆက်တွဲအနေနဲ့ နှလုံးလေးဘက်နာတို့ ကျောက်ကပ် ယောင်ခြင်းတို့ ဖြစ်လာ နိုင်ပါတယ်။
ASO က Streptococcus ဘတ်တီးရီးယား ခန္ဓာကိုယ်ထဲ ဝင်ပြီးချိန်မှ တစ်ပတ်ကနေ တစ်လအတွင်း တက်နိုင်ပါတယ်။ ရောဂါပိုးကြောင့် တက်တာမဟုတ်ပါဘူး။ ရောဂါပိုးဝင်လို့ ခန္ဓာကိုယ်မှာ Antibody level တက်လာတာပါ။ ရောဂါပိုးက ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ရှိချင်မှ ရှိတော့မှာပါ။
ASO စစ်ရင်လည်း နှစ်ခါစစ်ရပါတယ်။ ရောဂါ လက္ခဏာ စပြတဲ့အချိန်မှာ တစ်ခါစစ်ပါ။ လိုအပ်ရင် ပိုးသတ်ဆေးသောက်ပြီး ပြန်စစ်ရပါတယ်။ ၂ ပတ်ခြားစစ်လို့ ရပါတယ်။ ပြန်စစ်ရင် များသောအားဖြင့် ASO level ပြန်ကျသွားတတ်ပါတယ်။ တစ်ချို့ကတော့ မကျဘဲ ဆက်ပြီး များနေတတ်ပါတယ်။
ASO များနေပေမယ့် ရောဂါလက္ခဏာ ပြနေတဲ့လူနာမှာ AOS တက်ရင် ဒီရောဂါက Streptococcus ဘတ်တီးရီယားကြောင့် ဖြစ်နိုင်တာကို သိစေဖို့ပါ၊ ရောဂါသေချာဖို့ တခြားသော စစ်ဆေးစရာများ လိုနိုင်ပါ သေးတယ်။ တကယ် ရောဂါရှိနေပြီဆိုရင်တောင် ဆေးကို ဘယ်လိုသောက်မှာလဲ၊ ဘယ်လောက်ကြာအောင် သောက်မှာလဲ၊ ဘာတွေ ပြန်စစ်ဖို့လိုလဲ ဆိုတာတွေကို ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ရပါတယ်။
ASO တက်တိုင်း ဆေးသောက်နေရင် ကြာရင် Penicillin မတိုးတော့ပဲ Penicillin resistant တွေ များလာနိုင်ပါတယ်။ ပိုးသတ်ဆေး စွဲသောက်ရတာကြောင့်လည်း နုံးလာနိုင်ပါတယ်။ မလိုအပ်ပဲ ဆေးသောက် နေတာ မဖြစ်ရအောင် ဘာကြောင့်ဖြစ်တယ်ဆိုတာ သေချာစစ်ဆေး ကြည့်စေချင်ပါတယ်။ ရောဂါသိမှဘဲ ဘာဆေးသောက်ရမလဲ၊ ဘာဆက်လုပ်ရမလဲ သိမှာပါ။
သိစေချင်လို့ပါ။
AUTHOR – Dr.CST
