(Zawgyi)
က်န္းမာေရးအရလိုအပ္လို႔ခြဲစိတ္ရၿပီဆိုရင္ ေမ့ေဆးသုံးဖို႔မလိုရင္ ခါးဆစ္ထုံေဆးနဲ႔ပဲ ခြဲစိတ္တတ္ၾကတယ္။ ကေလးကိုခြဲေမြးတာ သားအိမ္ပိုင္းခြဲစိတ္တာ အူေတြခြဲစိတ္တာ စအိုပိုင္း ေျခေထာက္ခြဲစိတ္စတာေတြမွာ သုံးၾကတယ္။
ခါးဆစ္ထုံေဆးကို epidual anasthesia လို႔ေခၚပါတယ္။ ခါးဆစ္ထုံေဆးက ထိုးေတာ့မယ္ဆိုရင္ ခါးကိုေကြးေပးရပါတယ္။ ခါးဆစ္ေတြေပၚေအာင္ပါ။ ခါးဆစ္ေတြၾကားကို လက္မွန္းဆၿပီးထိုးရတာပါ။ ပိန္တဲ့သူကေတာ္ပါေသးတယ္ ဝတဲ့သူဆို ခါးကိုေကြးေပးရတာ မသက္မသာပါ။ ထိုးၿပီးသြားရင္ေတာ့ ခါးေအာက္ပိုင္းကိုရွိတယ္ေတာင္မထင္ရေတာ့ေအာင္ေကာင္းတယ္။ ထုံက်င္ေနတာလည္းမဟုတ္ဘူး လႈပ္ေနလားေတာင္မသိဘူး ေလးေနသလိုလို ေပါ့ေနသလိုလို ခံစားရတတ္တယ္။
တခ်ိဳ႕ဗိုက္ႀကီးသည္ေတြ ႐ိုး႐ိုးေမြးမယ္စီစဥ္ထားၿပီး ဗိုက္နာမွ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ခြဲေမြးရတတ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္မီးဖြားခါနီး ဗိုက္နာတဲ့အနာဟာ ရွိသမွ် နာက်င္ျခင္းအားလုံးထက္ပိုျပင္းပါတယ္။ ဗိုက္နာေနတဲ့အခ်ိန္ ခါးေကြးရတာဟာ ေတာ္ေတာ္ ကို မလြယ္တာပါ။ ဗိုက္ကလည္းရွိတဲ့အျပင္နာေနေသးတယ္။ ဒီၾကားထဲ ေကြးေပးရတယ္ဆိုတာ ေတာ္ေတာ္ႀကိဳးစားၿပီးလုပ္ရတာပါ။ ဒီလိုပဲ ဗိုက္ေအာင့္တဲ့သူေတြ စအိုမွာ အနာေတြ ျဖစ္ေနတာေတြမွာ ခါးဆစ္ထုံေဆးထိုးဖို႔ေတာ့ ေတာ္ေတာ္အားယူၿပီးေကြးရတာပါ။ ထိုးလည္းၿပီးေရာ ရွိသမွ်အနာအားလုံးသက္သာသြားလို႔ ခြဲခန္းမွာလူနာတစ္ေယာက္က ဒီေဆးဒီေလာက္ေကာင္းတာသူအရမ္းနာေနတုန္းဘာလို႔မသုံးေပးလဲဆိုၿပီး ေျပာတာႀကဳံခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒါကပုံမွန္သုံးလို႔မရဘူးဆိုတာကို ေသခ်ာျပန္ရွင္းေပးရတယ္။
ခါးဆစ္ထုံေဆးက ခြဲေနတဲ့ေတာက္ေလွ်ာက္မွာ ဘာနာက်င္မႈမွ မခံစားရေတာ့ဘူး။ ခြဲေနတာကိုေတာ့သိေနတယ္ ေမ့မေနဘူး။ဒါေပမယ့္ ခါးဆစ္ထုံေဆးသုံးၿပီးသြားရင္ေတာ့ ဂ႐ုစိုက္ရတာေတြရွိပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုရင္ ခါးဆစ္ထုံေဆးထိုးတုန္းက ခါးအဆစ္ေတြၾကားထဲကေန ထုံေဆးကို အာ႐ုံေၾကာမႀကီးေတြၾကားထဲ ထိုးရတာပါ။
ထိုးလိုက္တဲ့အခါမွာ CSF လို႔ေခၚတဲ့ ဦးေႏွာက္နဲ႔ခါးဆစ္႐ိုးျပန္ရည္တစ္မ်ိဳး ရွိတဲ့အလႊာထဲကိုထိုးရတာေၾကာင့္ ျပန္စိမ့္ႏိုင္တဲ့အတြက္ ခါးဆစ္ထုံေဆးထိုးထားတဲ့လူနာေတြျဖစ္ႏိုင္ရင္ ခြဲစိတ္ၿပီး ၂၄ နာရီၾကာတဲ့အထိ ပက္လက္ေနရပါတယ္။ ေခါင္းအုံးလည္းမအုံးရဘူး။ ေခါင္းလည္းမလႈပ္ရဘူး။ အဲလိုေနရတဲ့အခါေတာ့ ေညာင္းလာတတ္တယ္။ လႈပ္ခ်င္လာတတ္တယ္။ အိပ္ေနရင္းေတာ့ေျခေထာက္ေတြ ထုံေဆးစျပယ္လာတာကိုသတိထားမိလိမ့္မယ္။ ထုံေဆးလည္းျပယ္ေရာ ေျခေတြစၿပီးက်င္လာေရာ တျဖည္းျဖည္းႏွစ္ေခ်ာင္းလုံးက်င္လာတတ္တယ္။ အဲလိုက်င္လာတဲ့အခါေတာ့ေျခကို ေျဖးေျဖးခ်င္းလႈပ္လို႔ရပါတယ္။ ေျခေထာက္နည္းနည္းေျမႇာက္တာ ဒူးေထာင္ၾကည့္တာ လုပ္လို႔ရတယ္။ ေခါင္းသာမလႈပ္ေစခ်င္တာပါ။
ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ ခါးဆစ္ထုံေဆးရဲ႕ဆိုးက်ိဳးတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ေခါင္းကိုက္ျခင္းကို ကာကြယ္ဖို႔ပါ။ ေခါင္းကိုက္တာက ခြဲၿပီး သုံးရက္ေလာက္ေနမွလည္းျဖစ္တတ္တယ္။ ျဖစ္ရင္ လည္း ေတာ္ေတာ္ခံရတတ္ ပုံမွန္အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးနဲ႔မသက္သာတတ္ဘူး။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ခါးဆစ္ထုံေဆးထိုးထားတဲ့ေနရာကေန ျပန္ရည္ေတြ ပါစိမ့္လာရင္ စိမ့္တဲ့ေနရာကို ျပန္ပိတ္ဖို႔လုပ္ရတတ္တယ္။ ေနာက္ၾကာမွျဖစ္တတ္တာကေတာ့ခါးဆစ္ထုံေဆးထိုးထားတဲ့ေနရာမွာ ခါးနာတတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕လည္းျဖစ္တယ္ တခ်ိဳ႕မျဖစ္ပါဘူး။
ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ေတာ့သတိထားမိေအာင္ပါ။
Author : Dr. CST
(Unicode)
ကျန်းမာရေးအရလိုအပ်လို့ခွဲစိတ်ရပြီဆိုရင် မေ့ဆေးသုံးဖို့မလိုရင် ခါးဆစ်ထုံဆေးနဲ့ပဲ ခွဲစိတ်တတ်ကြတယ်။ ကလေးကိုခွဲမွေးတာ သားအိမ်ပိုင်းခွဲစိတ်တာ အူတွေခွဲစိတ်တာ စအိုပိုင်း ခြေထောက်ခွဲစိတ်စတာတွေမှာ သုံးကြတယ်။
ခါးဆစ်ထုံဆေးကို epidual anasthesia လို့ခေါ်ပါတယ်။ ခါးဆစ်ထုံဆေးက ထိုးတော့မယ်ဆိုရင် ခါးကိုကွေးပေးရပါတယ်။ ခါးဆစ်တွေပေါ်အောင်ပါ။ ခါးဆစ်တွေကြားကို လက်မှန်းဆပြီးထိုးရတာပါ။ ပိန်တဲ့သူကတော်ပါသေးတယ် ဝတဲ့သူဆို ခါးကိုကွေးပေးရတာ မသက်မသာပါ။ ထိုးပြီးသွားရင်တော့ ခါးအောက်ပိုင်းကိုရှိတယ်တောင်မထင်ရတော့အောင်ကောင်းတယ်။ ထုံကျင်နေတာလည်းမဟုတ်ဘူး လှုပ်နေလားတောင်မသိဘူး လေးနေသလိုလို ပေါ့နေသလိုလို ခံစားရတတ်တယ်။
တချို့ဗိုက်ကြီးသည်တွေ ရိုးရိုးမွေးမယ်စီစဉ်ထားပြီး ဗိုက်နာမှ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ခွဲမွေးရတတ်တယ်။ ကိုယ်ဝန်မီးဖွားခါနီး ဗိုက်နာတဲ့အနာဟာ ရှိသမျှ နာကျင်ခြင်းအားလုံးထက်ပိုပြင်းပါတယ်။ ဗိုက်နာနေတဲ့အချိန် ခါးကွေးရတာဟာ တော်တော် ကို မလွယ်တာပါ။ ဗိုက်ကလည်းရှိတဲ့အပြင်နာနေသေးတယ်။ ဒီကြားထဲ ကွေးပေးရတယ်ဆိုတာ တော်တော်ကြိုးစားပြီးလုပ်ရတာပါ။ ဒီလိုပဲ ဗိုက်အောင့်တဲ့သူတွေ စအိုမှာ အနာတွေ ဖြစ်နေတာတွေမှာ ခါးဆစ်ထုံဆေးထိုးဖို့တော့ တော်တော်အားယူပြီးကွေးရတာပါ။ ထိုးလည်းပြီးရော ရှိသမျှအနာအားလုံးသက်သာသွားလို့ ခွဲခန်းမှာလူနာတစ်ယောက်က ဒီဆေးဒီလောက်ကောင်းတာသူအရမ်းနာနေတုန်းဘာလို့မသုံးပေးလဲဆိုပြီး ပြောတာကြုံခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဒါကပုံမှန်သုံးလို့မရဘူးဆိုတာကို သေချာပြန်ရှင်းပေးရတယ်။
ခါးဆစ်ထုံဆေးက ခွဲနေတဲ့တောက်လျှောက်မှာ ဘာနာကျင်မှုမှ မခံစားရတော့ဘူး။ ခွဲနေတာကိုတော့သိနေတယ် မေ့မနေဘူး။ဒါပေမယ့် ခါးဆစ်ထုံဆေးသုံးပြီးသွားရင်တော့ ဂရုစိုက်ရတာတွေရှိပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲ ဆိုရင် ခါးဆစ်ထုံဆေးထိုးတုန်းက ခါးအဆစ်တွေကြားထဲကနေ ထုံဆေးကို အာရုံကြောမကြီးတွေကြားထဲ ထိုးရတာပါ။
ထိုးလိုက်တဲ့အခါမှာ CSF လို့ခေါ်တဲ့ ဦးနှောက်နဲ့ခါးဆစ်ရိုးပြန်ရည်တစ်မျိုး ရှိတဲ့အလွှာထဲကိုထိုးရတာကြောင့် ပြန်စိမ့်နိုင်တဲ့အတွက် ခါးဆစ်ထုံဆေးထိုးထားတဲ့လူနာတွေဖြစ်နိုင်ရင် ခွဲစိတ်ပြီး ၂၄ နာရီကြာတဲ့အထိ ပက်လက်နေရပါတယ်။ ခေါင်းအုံးလည်းမအုံးရဘူး။ ခေါင်းလည်းမလှုပ်ရဘူး။ အဲလိုနေရတဲ့အခါတော့ ညောင်းလာတတ်တယ်။ လှုပ်ချင်လာတတ်တယ်။ အိပ်နေရင်းတော့ခြေထောက်တွေ ထုံဆေးစပြယ်လာတာကိုသတိထားမိလိမ့်မယ်။ ထုံဆေးလည်းပြယ်ရော ခြေတွေစပြီးကျင်လာရော တဖြည်းဖြည်းနှစ်ချောင်းလုံးကျင်လာတတ်တယ်။ အဲလိုကျင်လာတဲ့အခါတော့ခြေကို ဖြေးဖြေးချင်းလှုပ်လို့ရပါတယ်။ ခြေထောက်နည်းနည်းမြှောက်တာ ဒူးထောင်ကြည့်တာ လုပ်လို့ရတယ်။ ခေါင်းသာမလှုပ်စေချင်တာပါ။
ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် ခါးဆစ်ထုံဆေးရဲ့ဆိုးကျိုးတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ခေါင်းကိုက်ခြင်းကို ကာကွယ်ဖို့ပါ။ ခေါင်းကိုက်တာက ခွဲပြီး သုံးရက်လောက်နေမှလည်းဖြစ်တတ်တယ်။ ဖြစ်ရင် လည်း တော်တော်ခံရတတ် ပုံမှန်အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးနဲ့မသက်သာတတ်ဘူး။ နောက်တစ်ခုကတော့ ခါးဆစ်ထုံဆေးထိုးထားတဲ့နေရာကနေ ပြန်ရည်တွေ ပါစိမ့်လာရင် စိမ့်တဲ့နေရာကို ပြန်ပိတ်ဖို့လုပ်ရတတ်တယ်။ နောက်ကြာမှဖြစ်တတ်တာကတော့ခါးဆစ်ထုံဆေးထိုးထားတဲ့နေရာမှာ ခါးနာတတ်ပါတယ်။ တချို့လည်းဖြစ်တယ် တချို့မဖြစ်ပါဘူး။
ဘာပဲဖြစ်ဖြစ်တော့သတိထားမိအောင်ပါ။
Author : Dr. CST
