အပေါင်းသွေး အနုတ်သွေးအကြောင်း
ကျွန်တော်တို့အများစုဟာ သွေးအမျိုးအစားနဲ့ပတ်သက်ရင် အေသွေး၊ဘီသွေး၊အေဘီသွေး၊အိုသွေး ဆိုတဲ့ အမျိုးအစား၄ခုကိုပဲ သိကြတာများပါတယ်။ အပေါင်းသွေး၊အနုတ်သွေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး သိတဲ့သူ နည်းပါတယ်။သိတဲ့သူတွေထဲကတချို့ကလည်း သေချာဂဃဏန မသိကြပါဘူး။မိမိရဲ့သွေးက အေသွေး၊ဘီသွေး၊အေဘီသွေး၊အိုသွေးလားဆိုတာသိဖို့လိုတဲ့ အပြင် အပေါင်းသွေးလား၊အနုတ်သွေးလား ဆိုတာ ကွဲကွဲပြားပြားသိဖို့လည်း လိုပါတယ်။ဘာလို့လဲဆိုတော့ ပုံမှန်အချိန်တွေမှာကျန်းမာရေးအရ အပေါင်းသွေးဖြစ်ဖြစ် ၊အနုတ်သွေးဖြစ်ဖြစ် ပြသာနာမရှိပေမယ့် သွေးလိုတဲ့အခါမှာ အနုတ်သွေးဖြစ်တဲ့သူကို အပေါင်းသွေး သွားသွင်းမိရင် မတည့်တာတွေဖြစ်နိုင်ပြီး အသက်အန္တရာယ်ရှိနိုင်လို့ပါ။
အပေါင်းသွေး၊အနုတ်သွေးဆိုတာက Rhesus blood Grouping System ကိုသုံးပြီးခွဲခြားထားတာပါ။သွေးနီဥပေါ်မှာ D antigen လို့ခေါ်တဲ့ ပရိုတင်းရှိရင် အပေါင်းသွေး(Rh +) လို့သတ်မှတ်ပြီး သွေးနီဥပေါ်မှာ D antigen လို့ခေါ်တဲ့ပရိုတင်းမရှိရင် အနုတ်သွေး(Rh -)လို့သတ်မှတ်ပါတယ်။အပေါင်းသွေး၊အနုတ်သွေးခွဲတဲ့စနစ်ကို ၁၉၃၇ခုနှစ်မှာ Dr .Karl Landsteiner နဲ့ Dr Alexander S Wiener ကစတင်တွေ့ရှိခဲ့ပြီး ဒီစနစ်ရဲ့ အရေးပါအရာရောက်အသုံးကျမှုတွေကိုတော့ Philip Levine နဲ့ Rufus Stetson ဆိုတဲ့ ပညာရှင်နှစ်ဦးရဲ့တွေ့ရှိချက်တွေနဲ့ပေါင်းပြီးနောက် ၁၉၄၀မှာမှ ပြည့်စုံစွာသိခဲ့ရပါတယ်။
သူတို့ရဲ့တွေ့ရှိချက်ကြောင့် အမျိုးအစားတူသွေးအုပ်စု သွင်းတာကို တချို့တလေမှာ ဘာလို့မတည့်တာတွေဖြစ်ပြီး အသက်ဆုံးရှုံးရတာလဲဆိုတဲ့မေးခွန်းကို အတိုင်းအတာတခုထိဖြေရှင်းပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် သူတို့ရဲ့ Rh blood grouping စနစ်နဲ့ အရင်ကရှိတဲ့ ABO blood grouping စနစ်နဲ့ပေါင်းလိုက်ပါတယ်။ အဲ့အခါမှာ အေအပေါင်းသွေး(A+)၊ဘီအပေါင်းသွေး(B+)၊အေဘီအပေါင်းသွေး(AB+)၊အိုအပေါင်းသွေး(O+)
အေအနုတ်သွေး(A-)၊ဘီအနုတ်သွေး(B-)၊အေဘီအနုတ်သွေး(AB-)၊အိုအနုတ်သွေး(O-) သွေးဆိုပြီး သွေးအုပ်စုရှစ်ခုရှိလာပါတယ်။
သွေးသွင်းတာအနေနဲ့ကတော့
သွေးအုပ်စု A+ ကို A+, A-, O+, O- ဆီကသွေးသွင်းနိုင်ပါတယ်။
သွေးအုပ်စု O+ ကို O+, O- ဆီကသွေးသွင်းနိုင်ပါတယ်။
သွေးအုပ်စု B+ ကို B+, B-, O+, O- ဆီကသွေးသွင်းနိုင်ပါတယ်။
သွေးအုပ်စု AB+ ကို တော့ မည်သည့်သွေးအမျိုးအစားမဆိုသွင်းနိုင်ပါတယ်။
သွေးအုပ်စု A- ကို A-, O- ဆီကသွေးသွင်းနိုင်ပါတယ်။
သွေးအုပ်စု O- ကိုတော့ O- ဆီကပဲသွေးသွင်းနိုင်ပါတယ်။
သွေးအုပ်စု B- ကို B-, O- ဆီကသွေးသွင်းနိုင်ပါတယ်။
သွေးအုပ်စု AB- ကို AB-, A-, B-, O- ဆီကသွေးသွင်းနိုင်ပါတယ်။
အကြမ်းအားဖြင့်ပြောရရင် အပေါင်းသွေးသမားကို အနုတ်သွေး သွင်းမိတာရပေမယ့် အနုတ်သွေးကိုတော့ အနုတ်သွေးပဲ သွင်းလို့ရပါတယ်။ဒါကြောင့် အနုတ်သွေးသမားတွေ(Rh-) ဆိုရင် သွေးရှာရတာ ခက်ပါတယ်။ဒီအခက်အခဲကိုကျော်လွှားဖို့အတွက် အနုတ်သွေးသမားတွေဟာ သူတို့အချင်းချင်း ဖေ့ဘုတ်မှာ အဖွဲ့တွေဖွဲ့ပြီး ဖုန်းနံပါတ် လိပ်စာလေးတွေယူထားတာမျိုးတွေလုပ်နိုင်ပါတယ်။
အနုတ်သွေးသမား(Rh-)တွေဟာ သွေးသွင်းတဲ့အခါမှာ သွေးရှာရခက်တာအပြင် တခြားအခက်အခဲတခုလည်းရှိပါသေးတယ ်။ အဲ့ဒါကတော့အနုတ်သွေးသမား(Rh-)အမျိုးသမီးတယောက် ကိုယ်ဝန်ဆောင်တဲ့အခါမှာ ရလာတဲ့ကိုယ်ဝန်သန္ဓေသားရဲ့သွေးအုပ်စုက အပေါင်းသွေးဖြစ်ခဲ့ရင် ကိုယ်ဝန်ပျက်ကျတာ၊မွေးလာတဲ့ကလေးမှာအသားဝါဖြစ်တာ တွေလည်းကြုံတွေ့ရနိုင်တာပါ။ဒီလိုကြုံတွေ့နိုင်တာဟာ ပထမအကြိမ်ကိုယ်ဝန်မှာသိပ်ဖြစ်လေ့မရှိပေမယ့် ဒုတိယမြှောက်အပေါင်းသွေးကိုယ်ဝန် တတိယမြှောက်အပေါင်းသွေးကိုယ်ဝန်တွေမှာ ဖြစ်တာပိုဆိုးနိုင်ပါတယ်။
ဒီလိုပြောလိုက်လို့လည်းစိတ်ဓါတ်မကျပါနဲ့။ကိုယ်က အနုတ်သွေးမှန်းကြိုသိထားရင် ကိုယ်ဝန်၂၈ပတ်ခန့်မှာ Rho(D) immune globulin ဆေးထိုးပြီး ကြိုတင်ကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။ဒါကြောင့်အဆုံးသတ်အနေနဲ့ပြောချင်တာက ကိုယ်ဝန်ဆောင်မယ့်အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ ကိုယ်ဝန်မဆောင်ခင်မှာမိမိရဲ့သွေးအုပ်စုဟာ အေလား ဘီလား အေဘီလား အိုလား ဆိုတာသိဖို့ သွေး စစ်ကြပါ။ထိုသို့စစ်တဲ့အခါမှာလည်း အပေါင်းသွေးလား၊အနုတ်သွေးလားဆိုတာကိုပါ ထည့်စစ်ကြပါလို့ အကြံပေးတိုက်တွန်းချင်ပါတယ်။
Dr 528
