နမိုးနီးယားအဆုတ်ရောင်ရောဂါအကြောင်း အပိုင်း(၁)

နမိုးနီးယား(Pneumonia)ဆိုတာဟာ ပိုးဝင်ပြီး အဆုတ်ရောင်တဲ့ ရောဂါအခြေအနေတခုပါ။

နမိုးနီးယားရောဂါဟာ လူ (၁၀၀၀) မှာ (၁၁) ယောက်ဝန်းကျင်ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့အတွက် တော်တော်အဖြစ်များတဲ့ ရောဂါတမျိုးပါ။

အသက်အရွယ်မရွေး၊အချိန်ရာသီဥတုမရွေး၊ယောက်ျားမိန်းမမရွေး၊လူမျိုးဘာသာမရွေးဖြစ်ပွားနိုင်ပါတယ်။

အသက်၅နှစ်အောက် ကလေးငယ်တွေနဲ့ ကိုယ်ခံအားကျဆင်းတဲ့ရောဂါရှိသူတွေမှာပိုအဖြစ်များပါတယ်။

ပိုးဝင်တယ်လို့ဆိုရာမှာ ဘက်တီးရီးယားပိုး(Bacteria)ဝင်လို့လည်းဖြစ်နိုင်သလို ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး(Virus)ဝင်လို့လည်းဖြစ်နိုင်ပါတယ်။အများအားဖြင့်ကတော့ ဘက်တီးရီးယားကြောင့်ဖြစ်လေ့ရှိပါတယ်။

ဒါ့အပြင်မှိုပိုး(Fungus)နဲ့ပရိုတိုဇိုးဝါး(Protozoa) အစရှိတဲ့ကပ်ပါးပိုးတွေဝင်ရောက်ကူးစက်ခံရရင်လည်းဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

နှစ်လအောက်ကလေးတွေမှာဆိုရင် Group B Streptococcus,E coli,Staphylococcus aureus ဆိုတဲ့ပိုးတွေဟာ အများဆုံးဝင်ရောက်ကူးစက်တတ်ပြီး နမိုးနီးယားရောဂါကိုဖြစ်စေတတ်ပါတယ်။

နှစ်လကနေ၅နှစ်အတွင်းမှာတော့ Streptococcus pneumoniae, Haeminfluenzae influenza,Staphylococcus aureus ဆိုတဲ့ပိုးတွေဟာ အများဆုံးဝင်ရောက်ကူးစက်တတ်ပြီး နမိုးနီးယားရောဂါကိုဖြစ်စေတတ်ပါတယ်။

ရောဂါပိုးပါတဲ့အမှုန်အမွှား၊ဖုန်မှုန့်တွေရှုမိရာမှ ရောဂါပိုးဝင်ရောက်ကူးစက်ခံရပြီးဖြစ်တဲ့ နမိုးနီးယားအမျိုးအစားအပြင်

အစားအသောက်စားသောက်တဲ့အခါမှာမတော်တဆသီးသွားပြီး အစာနဲ့အရည်တွေဟာ အစာရေမျိုပြွန်ထဲရောက်ရမယ့်အစား အသက်ရှုပြွန်ကနေတဆင့်အဆုတ်ထဲဝင်လာလို့ဖြစ်တဲ့ Aspiration Pneumonia လို့ခေါ်တဲ့ နမိုးနီးယားအမျိုးအစားလည်းရှိပါတယ်။ဒီ နမိုးနီးယားအမျိုးအစားကတော့ လေဖြတ်တဲ့လူနာတွေ၊အစာရေမျိုပြွန်ကြွက်သားအားနည်းတဲ့ရောဂါရှိတဲ့သူတွေ၊အာရုံကြောအားနည်းတဲ့ရောဂါရှိတဲ့သူတွေ၊သတိမကြာခဏလစ်တတ်တဲ့သူတွေ၊သတိမကောင်းတဲ့သူတွေမှာအဖြစ်များပါတယ်။

နမိုးနီးယားမှာ အမျိုးအစားတွေအများကြီးရှိသလိုရောဂါပြင်းထန်မှုအဆင့်အနေနဲ့လည်း ရိုးရိုးနမိုးနီးယားအဆင့်(Pneumonia),ပြင်းထန်နမိုးနီးယားအဆင့်(Severe Pneumonia) နဲ့ အလွန်ပြင်းထန်နမိုးနီးယားအဆင့်ဆိုပြီး သုံးဆင့်ခွဲထားပါတယ်။

ရိုးရိုးနမိုးနီးယား(Pneumonia)အဆင့်ကတော့ ဖျားတာ၊နှာစေးတာနှာရည်ယိုတာ၊ချောင်းဆိုးတာနဲ့ အသက်ရှုမြန်တာ ဆိုတဲ့လက္ခဏာတွေပဲရှိတာပါ။ဖျားတာ၊နှာစေးတာနှာရည်ယိုတာ၊ချောင်းဆိုးတာတွေကတော့ အအေးမိတုပ်ကွေးဖြစ်ရင်လည်းဖြစ်တတ်ပါတယ်။သို့သော် အသက်ရှုမြန်တာကတော့ နမိုးနီးယားမှာပဲဖြစ်တတ်တဲ့လက္ခဏာပါ။

အသက်ရှုမြန်မမြန်ကတော့ သတ်မှတ်ချက်အနေနဲ့ကတော့

အသက်နှစ်လအောက်ကလေးတွေမှာဆိုရင် အသက်ရှုနှုန်းဟာ ၁မိနစ်ကို အကြိမ်၆၀နဲ့အထက်ရှိရင်

အသက်နှစ်လကနေ၁၁လအတွင်းကလေးတွေမှာဆိုရင် အသက်ရှုနှုန်းဟာ ၁မိနစ်ကို အကြိမ်၅၀နဲ့အထက်ရှိရင်

အသက်၁နှစ်ကနေ၅နှစ်အတွင်းကလေးတွေမှာဆိုရင် အသက်ရှုနှုန်းဟာ ၁မိနစ်ကို အကြိမ်၄၀နဲ့အထက်ရှိရင်

အသက်ရှုမြန်တယ်လို့သတ်မှတ်ပါတယ်။

မိမိဘာသာရေတွက်တာထက်ဆရာဝန်နဲ့ပြသပြီးရေတွက်တာက ပိုတိကျပါတယ်။

ပြင်းထန်နမိုးနီးယား(Severe Pneumonia)အဆင့်မှာတော့

ဖျားတာ၊နှာစေးတာနှာရည်ယိုတာ၊ချောင်းဆိုးတာ၊အသက်ရှုမြန်တာ ဆိုတဲ့လက္ခဏာတွေအပြင် အသက်ရှုတဲ့အခါမှာ နံကြားချိုင့်တာ(Lower Chest Wall Indrawing)၊နှာခေါင်းရှုံချည်ပွချည်ဖြစ်တာ(Nasal flaring)၊ညည်းတာ(Grunting) ဆိုတဲ့ လက္ခဏာသုံးချက်ထဲက အနည်းဆုံးတချက်ချက် ပါဖြစ်လာပါပြီ။

အလွန်ပြင်းထန်နမိုးနီးယားအဆင့်မှာတော့ (Very Severe Pneumonia)

ပြင်းထန်နမိုးနီးယား(Severe Pneumonia)မှာဖြစ်တဲ့လက္ခဏာတွေအပြင်

အစာကောင်းကောင်းမစားနိုင်တာ(ကလေးငယ်လေးတွေဆိုရင်နို့ကောင်းကောင်းမစို့နိုင်တာ)၊နုံးနေတာအီနေတာ၊ကောင်းကောင်းမအိမ်တာ၊တအားမှိန်းနေတာ၊နှုတ်ခမ်းတွေပြာလာတာ၊တက်တာ၊အသက်ရှုရတအားခက်လာတာ၊သတိလစ်တာ စတဲ့အန္တရာယ်ရှိသော လက္ခဏာတွေပါဖြစ်လာပါတယ်။

အလွန်ပြင်းထန်နမိုးနီးယားအဆင့်မှာ ဒီလိုအန္တရာယ်ရှိတဲ့လက္ခဏာတွေဖြစ်လာပြီး အသက်အန္တရာယ်စိုးရိမ်ရတဲ့အတွက် ချက်ချင်းနီးစပ်ရာဆေးရုံကို ပြသဖို့လိုပါတယ်။

အလွန်ပြင်းထန်တဲ့နမိုးနီးယားအဆင့်(Very Severe Pneumonia)ဖြစ်ရင် ဆေးရုံမှာကုသမှုသေချာခံယူတာတောင်မှ အသက်မကယ်နိုင်တာမျိုးတွေရှိပါတယ်။

ဒါကြောင့် မိဘတွေအနေနဲ့ မိမိကလေးမှာ ဖျားတာ၊နှာစေးတာ၊နှာရည်ယိုတာ၊ချောင်းဆိုးတာစတဲ့အအေးမိတုပ်ကွေးလက္ခဏာတွေဖြစ်လာရင် ရိုးရိုးနမိုးနီးယားရဲ့လက္ခဏာဖြစ်တဲ့ အသက်ရှုမြန်မမြန်ကို သတိထားကြည့်ပေးပါ။အသက်ရှုမြန်တယ်လို့သံသယရှိရင် နီးစပ်ရာဆေးခန်းပြပြီး လိုအပ်တဲ့စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေလုပ်ကာ ကုသမှုလုပ်ရပါမယ်။ဒီလိုစောစောကုသမှသာ ပိုဆိုးတဲ့အဆင့်တွေမရောက်မှာပါ။

ဘယ်လိုစမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေလုပ်ရမလဲ။နမိုးနီးယားရဲ့အဆင့်အလိုက်ဘယ်လိုကုသမှုတွေခံယူရမလဲ။ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေနည်းအောင် ဘယ်လိုတွေကာကွယ်ရမလဲဆိုတာတွေကိုတော့ အပိုင်း၂မှာဆက်လက်တင်ပြပါမယ်။

Dr. 528