သွေးလှူခြင်းဆိုတာ သူတစ်ပါးအတွက်သာမက မိမိကိုယ်တိုင်အတွက်ပါ အကျိုးရှိတဲ့ မွန်မြတ်သောလှူဒါန်းခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ ကိုယ်တစ်ခါလှူဒါန်းလိုက်တဲ့ သွေးပမာဏဟာ လူ၃ယောက်အတွက် လိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ပါတယ်။ ခေတ်မှီတိုးတက်လာသော နည်းပညာများအရ လှူဒါန်းလိုက်တဲ့သွေးကို အမျိုးမျိုးခွဲထုတ်ပြီး Packed cells ခေါ် သွေးနီဥသီးသန့်၊ Platelets concentrate ခေါ် သွေးဥမွှားသီးသန့်၊ fresh frozen plasma ခေါ် သွေးရည်ကြည် အဖြစ်လည်းကောင်း လိုအပ်သလို အသီးသီး အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ ဒီလိုမွန်မြတ်တဲ့ သွေးလှူဒါန်း ပြုလုပ်ချင်သူတွေအတွက် သွေးမလှူခင် ဘာတွေသိထားပြင်ဆင်ထားသင့်လဲဆိုတာကို ဒီဆောင်းပါးနဲ့ အသိပေးမျှဝေလိုက်ပါတယ်။
သွေးလှူဒါန်းချင်သူတွေအတွက် ရန်ကုန်အမျိုးသားသွေးဋ္ဌာန (National Blood Centre)မှာ သွားရောက်လှူဒါန်းနိုင်သလို၊ မြို့နယ်အသီးသီးမှာရှိတဲ့ သွေးသိုလှောင်နိုင်တဲ့ သက်ဆိုင်ရာဆေးရုံများ၊ စုပေါင်းသွေးလှူဒါန်းပွဲ၊ ပရဟိတနှင့် အခြားသွေးလှူဒါန်းသည့် အသင်းအဖွဲ့ နှင့်ချိတ်ဆက်ပြီး သွားရောက်ပါဝင် လှူဒါန်းနိုင်ပါတယ်။ အမျိုးသားသွေးဋ္ဌာနမှာ သွားရောက်လှူဒါန်း လိုသူများအနေဖြင့် www.donatebloodmyanmar.org မှာ ကြိုတင်စာရင်းပေးသွင်းပြီး မိမိအဆင်ပြေသည့်အချိန် ရွေး၍လှူဒါန်းနိုင်ပါတယ်။
သွေးမလှူခင် လှူဒါန်းလိုသူသည် အသက် ၁၈နှစ် -၅၅ နှစ်အတွင်း ရှိရပါမယ်။ သတ်မှတ်ထားသော ကိုယ်အလေးချိန် အမျိုးသား ပေါင် ၁၁၀အထက်နှင့် အမျိုးသမီး ပေါင်၁၀၀အထက် ရှိရပါမယ်။ လတ်တလော ဖျားနာခြင်း၊ ကူးစက်ရောဂါ ခံစားရဖူးခြင်းနှင့် အခြားရောဂါမရှိသူ ဖြစ်ရပါမယ်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်း၊ နို့တိုက်ခြင်း၊ လတ်တလော ဓမ္မတာလာခြင်းတို့ မရှိသူဖြစ်ရပါမယ်။
အရက်သေစာ၊ မူးယစ်ဆေးသုံးစွဲထားခြင်းမရှိရပါ။ လွန်ခဲ့သော ၆ လအတွင်းက ဆေးမင်ကြောင် ထိုးခြင်း၊ နားဖောက်ခဲ့ခြင်း၊ အပ်စိုက်ကုသဖူးခဲ့ခြင်းတို့ မရှိသူ ဖြစ်ရပါမယ်။ အသည်းရောင်အသားဝါ ဘီ/စီ၊အိတ်ခ်ျအိုင်ဗွီရောဂါ၊ ဆစ်ဖလစ်ရောဂါပိုးကဲ့သို့ သွေးမှတဆင့် ကူးစက်တတ်သော ရောဂါ ကင်းရှင်းရပါမယ်။ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးမထိုးမီ ကြိုတင်သွေးလှူဒါန်းနိုင်ပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး တစ်လအထိ သွေးလှူဒါန်းရန်မသင့်ပါ။
သွေးမလှူခင်ညမှာ အိပ်ရေးဝစွာ အိပ်စက်ထားရပါမယ်။ အရက်သေစာ သောက်စားခြင်း မပြုထားရပါ။သွေးမလှူခင် အဆီများတဲ့ အစားအစာရှောင်ပြီး အာဟာရ ပြည့်ဝအောင် စားထားသင့်ပါတယ်။ အစာမစားပဲ ဗိုက်အဆာခံထားပြီး သွေးလှူခြင်းမပြုသင့်ပါ။ ရေဓါတ်ပြည့်ဝအောင် အရည်များများသောက်ပါ။ သွေးမလှူခင် ပြင်းထန်တဲ့လှုပ်ရှားမှုတွေ၊ လေ့ကျင့်ခန်းတွေ မပြုလုပ်သင့်ပါ။ သွေးတစ်ကြိမ်လှူပြီးနောက် ၄ လပြည့်ပြီးတိုင်း နောက်တစ်ကြိမ် ပြန်လည်လှူဒါန်းနိုင်ပါသည်။ ပုံမှန်သွေးလှူဒါန်းနိုင်ရန် အာဟာရဓာတ်ကြွယ်ဝပြီး သွေးအားကောင်းစေသည့် အစားအစာများ( အသား၊ ငါးနှင့် ပဲအမျိုးမျိုး၊ ငှက်ပျောသီး၊ ကြက်ဥ၊ အသီးအရွက်)ကို စားသုံးပေးရပါမည်။
သွေးပုံမှန်လှူခြင်းသည် သွေးခုန်နှုန်း၊ နှလုံးခုန်နှုန်းနှင့် သွေးပေါင်ချိန်၊ ကိုယ်အလေးချိန်တို့ကို ထိန်းညှိပေးထားပြီး၊ သွေးပစ်ခြင်း၊ သွေးတွင်းရှိ ကိုလက်စထရော cholesterol နှင့်ထရိုင်ကလစ်စရိုက် triglyceride စသည့်မကောင်းသော အဆီဓါတ်များကို လျှော့ချပေးနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် ရုတ်တရက်နှလုံးဖောက်ခြင်း heart attack ဖြစ်နိုင်ချေကို လျော့ကျစေနိုင်ပါသည်။ သွေးပုံမှန်လှူခြင်းဖြင့် ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးမှု ပုံမှန်လုပ်ဆောင်ပေးသကဲ့သို့လည်း ဖြစ်စေပါသည်။ ထို့ကြောင့် သွေးမလှူခင် ပြင်ဆင်သင့်သော အချက်အလက်များကို သိရှိပြီး လိုအပ်သောသူများအတွက်ရော မိမိကျန်းမာရေးအတွက်ပါ ကောင်းစေသည့် လှူဒါန်းမှုပြုလုပ်နိုင်ရန် တိုက်တွန်းရေးသားအပ်ပါသည်။
Author : Dr. Yee Mon
