(Zawgyi)
ခံတြင္းအနံ႔ဆိုးျခင္းကို အာပုပ္နံ႔နံျခင္း (သို႔မဟုတ္) ထြက္သက္အနံ႔ဆိုးျခင္းဟု ေခၚဆိုႏိုင္ပါသည္။ ေန႔စဥ္သုံး အဂၤလိပ္စာတြင္ Bad Breath ဟုေခၚသည္။ ခံတြင္းမသန႔္ရွင္းျခင္းေၾကာင့္ ပါးစပ္နံတတ္ပါသည္။ ထို႔အတူ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ သြားပိုးေပါက္ရွိျခင္း၊ သြားခ်ိဳးကပ္ျခင္းႏွင့္ သြားအတုမ်ား တပ္ဆင္ထားျခင္းတို႔ေၾကာင့္လည္း ခံတြင္းအနံ႔ဆိုး ထြက္တတ္ပါသည္။
ခံတြင္းအနံ႔ဆိုးေသာအေၾကာင္းအရင္း
ခံတြင္းအနံ႔ဆိုးရေသာ အဓိကအေၾကာင္းအရင္းမွာ ပါးစပ္အတြင္းရွိ အရိအ႐ြဲ၊ ခြၽဲမ်ား တည္ၿငိမ္စုပုံလာျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ပါးစပ္ထဲတြင္ ဘတ္တီးရီယးပိုးမ်ားစြာရွိၿပီး ၎တို႔သည္ ပါးစပ္ထဲမွ ပ႐ိုတင္း (အသားဓာတ္) ႏွင့္ စားႂကြင္းစားက်န္မ်ားကို စားေနၾကပါသည္။ ထိုဘတ္တီးရီယးမ်ားမွ ထြက္ေသာ ဓာတ္ေငြ႕မ်ား (ဟိုက္ဒ႐ိုဂ်င္ဆာလ္ဖိုဒ္ Hydrogen Sul-phide၊ မီသိုင္းမာကပ္ကန္ Methyl Mercaptan) သည္ ၾကက္ဥပုပ္နံ႔ႏွင့္ မီးခိုးနံ႔စေသာ အနံ႔ဆိုမ်ား ထြက္ေပၚေစပါသည္။ ပါးစပ္ထဲမွ ဘတ္တီးရီးယားမ်ားသည္ ေလမရွိေသာ ေနရာ Anaero-bic တြင္ အသက္ရွင္ႏိုင္စြမ္းရွိပါသည္။ ေလရွိပါက ဘတ္တီးရီးယားမ်ား ေသဆုံးႏိုင္ပါသည္။ ပါးစပ္ထဲရွိ ဘတ္တီးရီယားမ်ား ဆက္လက္အသက္ရွင္ေလ ခံတြင္းအနံ႔ဆိုးပိုထက္ေလျဖစ္ပါသည္။
အသက္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ခံတြင္းအနံ႔ဆိုး
အသက္ႀကီးသူမ်ားသည္ ပါးစပ္ (ခံတြင္း) တြင္ တံေထြးမ်ာ၊ အက်ိအခြၽဲမ်ားထြက္ျခင္း ေႏွးလာတတ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဘတ္တီးရီးယားမ်ား ပါးစပ္အတြင္းေနရန္ အခ်ိန္ပိုရၿပီး အသက္ႀကီးေသာသူမ်ားတြင္ ခံတြင္းအနံ႔ထြက္တတ္ပါသည္။
ေမြးခါစကေလးမ်ားႏွင့္ ခံတြင္းအနံ႔ဆိုး
ေမြးခါစ ကေလးမ်ားသည္ ပါးစပ္ထဲမွ တံေထြးမ်ား၊ အက်ိအခြၽဲမ်ား ဆက္တိုက္မရပ္မနာ၏း ထြက္ေနတတ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကေလးမ်ား၏ ပါးစပ္အတြင္း ဘတ္တီးရီးယားပိုးမ်ား ေပါက္ပြားရန္ အခ်ိန္မရေသာေၾကာင့္ ခံတြင္းအနံ႔ဆိုးမထြက္ဘဲ အလြန္ေကာင္းမြန္ေသာ ခံတြင္းန႔ံ့ကို ကေလးမ်ား ပိုင္ဆိုင္တတ္ပါသည္။
အိပ္ရာထ ခံတြင္းအနံ႔ဆိုးထြက္ျခင္း
လူမ်ား အိပ္ေသာအခါတြင္ ပါးစပ္ထဲမွ တံေထြးမ်ား ခြၽဲမ်ားသည္ လႈပ္ရွားမႈေႏွးေကြးလာပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဘတ္တီးရီးယားပိုမ်ားလာၿပီး နံနက္မိုးလင္း၍ အိပ္ရာမွထခ်ိန္တြင္ ခံတြင္းနံတတ္ပါသည္။
ခံတြင္း အနံ႔ဆိုးထြက္ေသာ တျခားအေၾကာင္းအရင္းမ်ား
ခံတြင္းအနံ႔ဆိုးထြက္ေသာ အျခားအေၾကာင္းအရင္းမ်ား ရွိပါသည္။ ဝမ္းဗိုက္ဆာျခင္း၊ စကားမ်ားစြာေျပာျခင္းႏွင့္ ႏွာေစးျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါသည္။ ခံတြင္းအန႔ံ့ဆိုးျခင္းသည္ စိတ္ႏွင့္လည္း သက္ဆိုင္တတ္ပါသည္။ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္းႏွင့္ စိတ္ဓာတ္က်ျခင္းေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တတ္ပါသည္။
အခ်ိဳ႕ေသာသူမ်ားတြင္ အတြင္းဇီ၀ Metabolism သဘာဝမ်ားေၾကာင့္ ၎တို႔၏ ွဆီးႏွင့္ ေခြၽးမ်ား၌ ငါးညႇိနံ႔ထြက္တတ္ပါသည္။ ေမြးရာပါကိစၥျဖစ္တတ္ၿပီး ခံတြင္းအနံ႔ဆိုးတတ္ပါသည္။
အခ်ိဳ႕ေသာသူမ်ားတြင္ လွ်ာ၏ အေနာက္တြင္ ဘတ္တီးရီးယားပိုးမ်ားေနရန္ ေနရာက်န္ၿပီး ခံတြင္းအနံ႔ထြက္တတ္ပါသည္။ လွ်ကို မျခစ္ကုတ္ဘဲထားပါက ပို၍ဆိုးတတ္ပါသည္။
အခ်ိဳ႕ေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားတြင္ ဓမၼတာေပၚခ်ိန္တြင္ ထူးျခားစြာ ပါးစပ္ပါနံတတ္သည္ကို ေတြ႕ရွိရပါသည္။ အင္တာဗ်ဴးသြားထိုင္ျခင္း၊ မိမိအမ်ိဳးသားႏွင့္ အတူအိပ္ရာမွ ခံတြင္းအနံ႔ထြက္သူမ်ားလည္း ရွိပါသည္။
ဖ်ားနာ၍ ေနထိုင္မေကာင္းျခင္း၊ အာေခါက္ေျခာက္ျခင္း၊ ႏွာေခါင္းပိတ္ျခင္းႏွင့္ ႏွာေစးျခင္းတို႔တြင္လည္း ခံတြင္းအနံ႔ဆိုးထြက္တတ္ပါသည္။
ခံတြင္းနံျခင္းႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေသာ အစားအစာမ်ား
တညင္းသီး၊ ၾကက္သြန္နီ၊ ၾကက္သြန္အျဖဴႏွင့္ အျခားစူးရွေသာ အနံ႔ရွိသည့္ အသီးႏွင့္ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္မ်ားေၾကာင့္လည္း ခံတြင္းနံတတ္ပါသည္။ ၾကက္သြန္နီဟင္းလ်ာသည္ ေသြးေၾကာမ်ား၊ အဆုတ္မ်ားမွတစ္ဆင့္ ခံတြင္းကို နံေစပါသည္။ ထို႔အတူ ၾကက္သြန္ျဖဴသည္ အစာအိမ္ထဲသို႔ ေရာက္သြားေသာအခါတြင္ ပါဝင္ေသာ ကန႔္ (Sulphur) ဓာတ္သည္ ေသြးေၾကာမွတစ္ဆင့္ အဆုတ္ထဲသို႔ေရာက္ၿပီး ႏွာေခါင္းမွ ထုတ္ေသာေလထဲတြင္ အနံ႔ပါလာကာ ခံတြင္းအနံ႔ဆိုးျခင္းကို ျဖစ္ေစပါသည္။
ခံတြင္းအနံ႔ဆိုးျခင္းမျဖစ္ေစရန္ ကာကြယ္ျခင္း
ခံတြင္းအနံ႔ေပ်ာက္ေစရန္ အစားအစာ စားေပးျခင္း၊ အရည္ေသာက္ျခင္းႏွင့္ ပါးစပ္ကို မေျခာက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္း ေဆာင္႐ြက္ရပါမည္။ မၾကာခဏ ပါးစပ္နံပါက ပီေက၊ သၾကားလုံး၊ ေရႏွင့္ ေဖ်ာ္ရည္ပုလင္းမ်ား ေဆာင္ထားၿပီး မၾကာခဏစားျခင္း၊ ေသာက္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ရပါမည္။ ေရထဲတြင္ သံပုရာသီး ညႇစ္ၿပီး ေသာက္ျခင္းႏွင့္ အစာ စားၿပီးတိုင္း ပလုတ္က်င္းျခင္းမ်ားလည္း ေဆာင္႐ြက္ရပါမည္။
ခံတြင္းအနံ႔မထြက္ေစရန္ ဖလူ႐ိုက္ပါဝင္ေသာ သြားတိုက္ေဆးျဖင့္ မနက္၊ ညသြားတိုက္ျခင္း၊ သြားၾကားထိုးရန္ ျပဳလုပ္ထားေသာ ႀကိဳးကို အသုံးျပဳျခင္းႏွင့္ ပါးစပ္ေဆးေသာ ေဆးရည္ Mouth wash အသုံးျပဳျခင္းမ်ား ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ပါသည္။
ခံတြင္းအနံ႔ဆိုးျခင္း မျဖစ္ပြားေစရန္ အထက္ပါအတိုင္း ကာကြယ္ရပါမည္။ ထို႔အျပင္ တတ္ကြၽမ္းနားလည္ေသာ ခံတြင္းႏွင့္ သြားအထူးကုဆရာဝန္းမ်ားႏွင့္ တိုင္ပင္ျပသ၍ ကုသရပါမည္။ ခံတြင္းအနံ႔ဆိုးျခင္းေၾကာင့္ ခ်စ္သူရည္းစား၊ အိမ္ေထာင္သည္ လင္မယားမ်ားအား ဒုကၡေပးတတ္ပါသည္။ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး အခ်စ္ေရးႏွင့္ အျခားေသာကိစၥရပ္မ်ားတြင္ အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္ေစပါသည္။ မိမိ၏ ယုံၾကည္မႈကိုလည္း ေလ်ာ့နည္းေစပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ခံတြင္းအနံ႔ဆိုးျခင္းကို ဂ႐ုစိုက္သင့္ေၾကာင္း အႀကဳံျပဳအပ္ပါသည္။
Author – ေဒါက္တာေကာင္းစံ Healthcare Journal (VOL:7/ NO:40/PG:19)
(Unicode)
ခံတွင်းအနံ့ဆိုးခြင်းကို အာပုပ်နံ့နံခြင်း (သို့မဟုတ်) ထွက်သက်အနံ့ဆိုးခြင်းဟု ခေါ်ဆိုနိုင်ပါသည်။ နေ့စဉ်သုံး အင်္ဂလိပ်စာတွင် Bad Breath ဟုခေါ်သည်။ ခံတွင်းမသန့်ရှင်းခြင်းကြောင့် ပါးစပ်နံတတ်ပါသည်။ ထို့အတူ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း၊ သွားပိုးပေါက်ရှိခြင်း၊ သွားချိုးကပ်ခြင်းနှင့် သွားအတုများ တပ်ဆင်ထားခြင်းတို့ကြောင့်လည်း ခံတွင်းအနံ့ဆိုး ထွက်တတ်ပါသည်။
ခံတွင်းအနံ့ဆိုးသောအကြောင်းအရင်း
ခံတွင်းအနံ့ဆိုးရသော အဓိကအကြောင်းအရင်းမှာ ပါးစပ်အတွင်းရှိ အရိအရွဲ၊ ချွဲများ တည်ငြိမ်စုပုံလာခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။ ပါးစပ်ထဲတွင် ဘတ်တီးရီယးပိုးများစွာရှိပြီး ၎င်းတို့သည် ပါးစပ်ထဲမှ ပရိုတင်း (အသားဓာတ်) နှင့် စားကြွင်းစားကျန်များကို စားနေကြပါသည်။ ထိုဘတ်တီးရီယးများမှ ထွက်သော ဓာတ်ငွေ့များ (ဟိုက်ဒရိုဂျင်ဆာလ်ဖိုဒ် Hydrogen Sul-phide၊ မီသိုင်းမာကပ်ကန် Methyl Mercaptan) သည် ကြက်ဥပုပ်နံ့နှင့် မီးခိုးနံ့စသော အနံ့ဆိုများ ထွက်ပေါ်စေပါသည်။ ပါးစပ်ထဲမှ ဘတ်တီးရီးယားများသည် လေမရှိသော နေရာ Anaero-bic တွင် အသက်ရှင်နိုင်စွမ်းရှိပါသည်။ လေရှိပါက ဘတ်တီးရီးယားများ သေဆုံးနိုင်ပါသည်။ ပါးစပ်ထဲရှိ ဘတ်တီးရီယားများ ဆက်လက်အသက်ရှင်လေ ခံတွင်းအနံ့ဆိုးပိုထက်လေဖြစ်ပါသည်။
အသက်ကြီးများနှင့် ခံတွင်းအနံ့ဆိုး
အသက်ကြီးသူများသည် ပါးစပ် (ခံတွင်း) တွင် တံထွေးမျာ၊ အကျိအချွဲများထွက်ခြင်း နှေးလာတတ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဘတ်တီးရီးယားများ ပါးစပ်အတွင်းနေရန် အချိန်ပိုရပြီး အသက်ကြီးသောသူများတွင် ခံတွင်းအနံ့ထွက်တတ်ပါသည်။
မွေးခါစကလေးများနှင့် ခံတွင်းအနံ့ဆိုး
မွေးခါစ ကလေးများသည် ပါးစပ်ထဲမှ တံထွေးများ၊ အကျိအချွဲများ ဆက်တိုက်မရပ်မနာ၏း ထွက်နေတတ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ကလေးများ၏ ပါးစပ်အတွင်း ဘတ်တီးရီးယားပိုးများ ပေါက်ပွားရန် အချိန်မရသောကြောင့် ခံတွင်းအနံ့ဆိုးမထွက်ဘဲ အလွန်ကောင်းမွန်သော ခံတွင်းန့ံ့ကို ကလေးများ ပိုင်ဆိုင်တတ်ပါသည်။
အိပ်ရာထ ခံတွင်းအနံ့ဆိုးထွက်ခြင်း
လူများ အိပ်သောအခါတွင် ပါးစပ်ထဲမှ တံထွေးများ ချွဲများသည် လှုပ်ရှားမှုနှေးကွေးလာပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဘတ်တီးရီးယားပိုများလာပြီး နံနက်မိုးလင်း၍ အိပ်ရာမှထချိန်တွင် ခံတွင်းနံတတ်ပါသည်။
ခံတွင်း အနံ့ဆိုးထွက်သော တခြားအကြောင်းအရင်းများ
ခံတွင်းအနံ့ဆိုးထွက်သော အခြားအကြောင်းအရင်းများ ရှိပါသည်။ ဝမ်းဗိုက်ဆာခြင်း၊ စကားများစွာပြောခြင်းနှင့် နှာစေးခြင်းတို့ ဖြစ်ပါသည်။ ခံတွင်းအန့ံ့ဆိုးခြင်းသည် စိတ်နှင့်လည်း သက်ဆိုင်တတ်ပါသည်။ စိတ်ဖိစီးမှုများခြင်းနှင့် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းကြောင့်လည်း ဖြစ်တတ်ပါသည်။
အချို့သောသူများတွင် အတွင်းဇီ၀ Metabolism သဘာဝများကြောင့် ၎င်းတို့၏ ှဆီးနှင့် ချွေးများ၌ ငါးညှိနံ့ထွက်တတ်ပါသည်။ မွေးရာပါကိစ္စဖြစ်တတ်ပြီး ခံတွင်းအနံ့ဆိုးတတ်ပါသည်။
အချို့သောသူများတွင် လျှာ၏ အနောက်တွင် ဘတ်တီးရီးယားပိုးများနေရန် နေရာကျန်ပြီး ခံတွင်းအနံ့ထွက်တတ်ပါသည်။ လျှကို မခြစ်ကုတ်ဘဲထားပါက ပို၍ဆိုးတတ်ပါသည်။
အချို့သော အမျိုးသမီးများတွင် ဓမ္မတာပေါ်ချိန်တွင် ထူးခြားစွာ ပါးစပ်ပါနံတတ်သည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ အင်တာဗျူးသွားထိုင်ခြင်း၊ မိမိအမျိုးသားနှင့် အတူအိပ်ရာမှ ခံတွင်းအနံ့ထွက်သူများလည်း ရှိပါသည်။
ဖျားနာ၍ နေထိုင်မကောင်းခြင်း၊ အာခေါက်ခြောက်ခြင်း၊ နှာခေါင်းပိတ်ခြင်းနှင့် နှာစေးခြင်းတို့တွင်လည်း ခံတွင်းအနံ့ဆိုးထွက်တတ်ပါသည်။
ခံတွင်းနံခြင်းနှင့် ဆက်နွယ်သော အစားအစာများ
တညင်းသီး၊ ကြက်သွန်နီ၊ ကြက်သွန်အဖြူနှင့် အခြားစူးရှသော အနံ့ရှိသည့် အသီးနှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်များကြောင့်လည်း ခံတွင်းနံတတ်ပါသည်။ ကြက်သွန်နီဟင်းလျာသည် သွေးကြောများ၊ အဆုတ်များမှတစ်ဆင့် ခံတွင်းကို နံစေပါသည်။ ထို့အတူ ကြက်သွန်ဖြူသည် အစာအိမ်ထဲသို့ ရောက်သွားသောအခါတွင် ပါဝင်သော ကန့် (Sulphur) ဓာတ်သည် သွေးကြောမှတစ်ဆင့် အဆုတ်ထဲသို့ရောက်ပြီး နှာခေါင်းမှ ထုတ်သောလေထဲတွင် အနံ့ပါလာကာ ခံတွင်းအနံ့ဆိုးခြင်းကို ဖြစ်စေပါသည်။
ခံတွင်းအနံ့ဆိုးခြင်းမဖြစ်စေရန် ကာကွယ်ခြင်း
ခံတွင်းအနံ့ပျောက်စေရန် အစားအစာ စားပေးခြင်း၊ အရည်သောက်ခြင်းနှင့် ပါးစပ်ကို မခြောက်အောင် ပြုလုပ်ခြင်း ဆောင်ရွက်ရပါမည်။ မကြာခဏ ပါးစပ်နံပါက ပီကေ၊ သကြားလုံး၊ ရေနှင့် ဖျော်ရည်ပုလင်းများ ဆောင်ထားပြီး မကြာခဏစားခြင်း၊ သောက်ခြင်းများ ပြုလုပ်ရပါမည်။ ရေထဲတွင် သံပုရာသီး ညှစ်ပြီး သောက်ခြင်းနှင့် အစာ စားပြီးတိုင်း ပလုတ်ကျင်းခြင်းများလည်း ဆောင်ရွက်ရပါမည်။
ခံတွင်းအနံ့မထွက်စေရန် ဖလူရိုက်ပါဝင်သော သွားတိုက်ဆေးဖြင့် မနက်၊ ညသွားတိုက်ခြင်း၊ သွားကြားထိုးရန် ပြုလုပ်ထားသော ကြိုးကို အသုံးပြုခြင်းနှင့် ပါးစပ်ဆေးသော ဆေးရည် Mouth wash အသုံးပြုခြင်းများ ဆောင်ရွက်နိုင်ပါသည်။
ခံတွင်းအနံ့ဆိုးခြင်း မဖြစ်ပွားစေရန် အထက်ပါအတိုင်း ကာကွယ်ရပါမည်။ ထို့အပြင် တတ်ကျွမ်းနားလည်သော ခံတွင်းနှင့် သွားအထူးကုဆရာဝန်းများနှင့် တိုင်ပင်ပြသ၍ ကုသရပါမည်။ ခံတွင်းအနံ့ဆိုးခြင်းကြောင့် ချစ်သူရည်းစား၊ အိမ်ထောင်သည် လင်မယားများအား ဒုက္ခပေးတတ်ပါသည်။ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး အချစ်ရေးနှင့် အခြားသောကိစ္စရပ်များတွင် အနှောက်အယှက်ဖြစ်စေပါသည်။ မိမိ၏ ယုံကြည်မှုကိုလည်း လျော့နည်းစေပါသည်။ ထို့ကြောင့် ခံတွင်းအနံ့ဆိုးခြင်းကို ဂရုစိုက်သင့်ကြောင်း အကြုံပြုအပ်ပါသည်။
Author – ဒေါက်တာကောင်းစံ Healthcare Journal (VOL:7/ NO:40/PG:19)
