အူမကြီးကင်ဆာရဲ့ ရှေ့ပြေးလက္ခဏာတွေက (၁) အကြောင်းမရှိဘဲ ကိုယ်အလေးချိန် လျော့နည်း လာခြင်း (၂) ဝမ်းသွားတဲ့အလေ့အထ ရုတ်တရက်ပြောင်းလဲသွားခြင်း၊ ဝမ်းသွားတဲ့ အရေအတွက်များလာခြင်း၊ (၃) ဝမ်းချုပ်လာခြင်း၊ ဝမ်းကျန်နေတတ်ခြင်း၊ ဝမ်းမျှင်မျှင် သွားလာတတ်ခြင်း၊ (၄) သွေးဝမ်း (နီညိုရောင် သွားတတ်ခြင်း၊ သွေးဝမ်းနီညိုရောင်သွားရာမှာ အမြင်အာရုံမသိမသာ မထင်မရှားခြင်း၊ (၅) ဝမ်းဗိုက်ဖောရောင် ဖောင်းကား၊ ကြီးထွားလာပြီး ဗိုက်နာတတ်လာခြင်းတို့ဖြစ်တယ်။ယခုခေတ်လူတို့နေထိုင်ပုံဟာ အနောက်တိုင်းဆန်ပြီး၊ အသားစားများလာတယ်။ အားကစားလှုပ်ရှားမှု လည်း နည်းလာတဲ့အတွက် အူမကြီးကင်ဆာရောဂါဟာ အသက်ငယ်ရွယ်သူတွေထံ ချဉ်းကပ်ဝင်လာ နေပါတယ်။ အူမကြီးကင်ဆာဟာ အများတွေ့မြင်နေကျ အူအတွင်း အသားပို၊ အသားသီးကနေ ကင်ဆာအဖြစ်ကို ပြောင်းလဲလာခြင်းဖြစ်တယ်။ ပြောင်းလဲလာတဲ့ဖြစ်စဉ်ဟာ ပျမ်းမျှ ၁၀ နှစ်မှ ၁၅ နှစ် ကြာရှည်တတ်ပါတယ်။ အူမကြီးကင်ဆာရောဂါမှတ်တမ်းအရ အသက် ၅၀ မှ ၇၄ နှစ် အသက်အရွယ်ရှိသူတွေရဲ့ ဝမ်းကို ရွေးချယ်စစ်ဆေးရင် လူ ၂၀ မှာ တစ်ဦး၊ ရောဂါပြောင်းလဲမှုဖြစ်ပေါ်နေတာ တွေ့ရပါတယ်။
အူမကြီးကင်ဆာဖြစ်စေနိုင်တဲ့ အကြောင်းရင်းတွေထဲမှာ အသက် ၅၀ ကျော်ခြင်း၊ စအိုလမ်းကြောင်းမှာ ကင်ဆာရောဂါဖြစ်ပွားခြင်း၊ အူမကြီးမှာ အသားပိုက အသားသီးရှိခြင်း၊ ပြည်တည်အူမရောင်နာဖြစ်ခြင်း၊ အူမကြီးကင်ဆာမျိုးရိုးရှိခြင်း၊ ခန္ဓာကိုယ်အဆီဓာတ်များခြင်းနဲ့ အသားစားကျူးခြင်း၊ ကိုယ်ကာယလှုပ်ရှားမှု နည်းခြင်း၊ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းနဲ့ အရက်သောက်သုံးမှုများခြင်းတို့ ပါဝင်ပါတယ်။
အူမကြီးကင်ဆာရဲ့ အစဦးပိုင်းမှာ ဘယ်လက္ခဏာမှ မပြပါ။ သွေးအားနည်းရောဂါ၊ ဝမ်းကိုက်ရောဂါ၊ ဝမ်းဗိုက်လေပွရောဂါ၊ ဝမ်းသွားရာမှအလေ့အထတစ်ခုပြောင်းလာခြင်းစတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပေါ်ထွက်လာတယ်။ ရောဂါရဲ့ တတိယအဆင့်နဲ့ စတုတ္ထအဆင့်မှာ ရောက်ရှိနေပြီလို့ သိနိုင်ပါတယ်။အူမကြီးကင်ဆာကုသရာမှာ အဓိက ခွဲစိတ်လှီးထုတ်ပစ်ရမယ်။ ရောဂါဟာ ပထမအဆင့်မှာ ကုသမှုပျောက်ကင်းနှုန်းဟာ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းအထက်ရှိတယ်။ လူနာမှတ်ပုံတင်ဌာနရဲ့ မှတ်တမ်းအရပျမ်းမျှ ငါးဦးသော အူမကြီးကင်ဆာလူနာအသစ်မှာ တစ်ဦးသာ အဆင့်လေးရောဂါလက္ခဏာအထိ ဖြစ်လေ့ရှိတဲ့အပြင် ရောဂါဟာ အသည်းအဆုတ်တို့ကို ပျံ့နှံနေပြီဖြစ်ပါတယ်။ ရောဂါပျံ့နှံနေတဲ့အပိုင်းကို ခွဲစိတ်လှီးထုတ်ပစ်လိုက် ရင် ရောဂါပျောက်ကင်းနိုင်တယ်လို့ သုတေသီတွေကဆိုတယ်။ရောဂါကုသရာမှာ ခွဲစိတ်ခြင်း၊ ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသခြင်းနည်းလမ်းနှစ်သွယ်ရှိရာ နှစ်မျိုးလုံးကုသရင် ရလဒ်ပိုကောင်းတတ်ပါတယ်။ အဒီနိုဆဲလ်ကင်ဆာဖြစ်လို့ ဓာတ်ရောင်ခြည်ပေးကုသမှု မပြုလုပ်နိုင်ပါ။ ဆိုခဲ့သလို၊ အူမကြီးကင်ဆာဖြစ်ကာစ သိရတဲ့လူနာတွေက ခွဲစိတ်ကုသနည်းနဲ့ ဖယ်ရှားနိုင်တာအောင်မြင်တာ တွေ့ရတယ်။ အချို့လဲ အသားပိုအဆင့်မှာ ခွဲစိတ်ဖြတ်တောက်ကုသနိုင်လို့ အောင်မြင်ကြပါတယ်။
အစားအစာမှာ သားစိမ်းငါးစိမ်းကို အချဉ်သိပ်စားတတ်သူများ၊ ကြက်အူချောင်း၊ ဝက်အူချောင်း၊ အမဲအူချောင်း၊ ဆိတ်အူချောင်းစတဲ့ ယမ်းစိမ်းပါ အသားများစားတဲ့သူတွေ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်အစားနည်းပြီး အသားစားကျူးသူတွေ၊ အရက်ဘီယာများတဲ့သူတွေ၊ ဆေးလိပ်များတဲ့သူတွေမှာ တွေ့ရများပါတယ်။
တစ်ကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းရေးလိုအပ်ပါတယ်။ ဟင်းသီးဟင်းရွက်မှာ အမျှင်ဓာတ်ပါဝင်မှုများလို့ ဝမ်းမှန်စေတယ်။ နေ့စဉ်နာရီဝက်မှာ တစ်နာရီ လေ့ကျင့်ခန်း (အပြေး၊ လမ်းလျှောက်၊ စက်ဘီးစီး၊ ရေကူး) လုပ်ပေးသင့်တယ်။
Author: ဒေါက်တာလွင်သန့် HealthCare Journal (Vol:-8, No-7)
