အေးတဲ့ရာသီ မိုးရာသီတွေမှာအအေးမိ၊ တုပ်ကွေးဖျားနာ ချောင်းဆိုးဖြစ်ကြသလို ပူပြင်းတဲ့နွေရာသီမှာလည်း ရာသီဥတုအပြောင်းအလဲနှင့် အခြားအကြောင်းအရာများကြောင့် ချောင်းဆိုးတတ်ပါတယ်။ နွေရာသီမှာ ခရီးသွားလာမှုများခြင်းကြောင့် လေထုထဲတွင် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်၊ နိုက်ထရိုဂျင်နှင့် ဆာလ်ဖာဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ကဲ့သို့ ဓါတ်ငွေ့များပိုများပြီး လေထုညစ်ညမ်းမှုများသောကြောင့် ချောင်းဆိုးခြင်း ပိုဖြစ်နိုင်သည်။ ပူပြင်းသော နွေဥတုအချိန်တွင် လေအေးပေးစက်များ အသုံးပြုခြင်းသည် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းကို ခြောက်သွေ့စေပြီး ချောင်းဆိုး စေနိုင်သည်။ ရေခဲရေကဲ့သို့ အေးခဲသော အစားအသောက်များ သောက်သုံးခြင်းကလည်း ချောင်းဆိုးခြင်းကို ပိုဆိုးစေနိုင်သည်။
ရင်ကြပ်ရောဂါကဲ့သို့ အဆုတ်နှင့်အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါအခံရှိသူများသည် သာမာန်လူများထက် နွေရာသီတွင် ချောင်းဆိုးခြင်းကို ပိုခံစားရတတ်သည်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ်၊ ဂျွန်ဟော့ကင်း တက္ကသိုလ် Johns Hopkins University ၏ သုတေသနလေ့လာချက်များအရ အသက်၆၅နှစ်နှင့် အထက်များတွင် အပူချိန် မြင့်တက်လာသည်နှင့် နာတာရှည် လေပြွန်ကျဉ်းပန်းနာနှင့် အသက်ရှုလမ်းကြောင်း ကူးစက်ပိုးဝင်ခြင်းကြောင့် အရေးပေါ်ဆေးရုံတက် ကုသရမှုများ မြင့်တက်လာသည်ကို တွေ့ရသည်။ ဖြစ်ရသော အကြောင်းရင်းကို အတိအကျ မသိရသော်လည်း ပူနွေးစိုစွတ်သောသောလေကို ရှူသွင်းရာမှ လေပြွန်ကျဉ်းပြီး ချောင်းဆိုးခြင်းကို ဖြစ်စေသည်ဟု ယူဆကြပါသည်။
နွေရာသီတွင် ပွင့်သောရာသီပေါ်ပန်းများ၊ ဝတ်မှုန်ဝတ်ဆံများကို ရှုရှိုက်မိခြင်းကြောင့်လည်း ဓါတ်မတည့် ယားယံခြင်းဖြစ်ကာ ချောင်းဆိုးနိုင်ပါသည်။ တိရစ္ဆာန်အမွှေးအမျှင်များ၊ ဖုန်မှုန့်သဲမှုန့်များကြောင့်လည်း အသက်ရှုလမ်းကြောင်း ယားယံကာ ချောင်းဆိုးတတ်ပါသည်။ နွေရာသီတွင် ကူးစက်တတ်သော enterovirus ဗိုင်းရပ်စပိုးကြောင့်လည်း ဖျားနာချောင်းဆိုးခြင်းကို ရက်အတော်ကြာ ခံစားရနိုင်ပါသည်။
နွေရာသီတွင် ရေဓါတ်ခမ်းခြောက်ခြင်း မရှိအောင် ရေဓါတ်လုံလောက်စွာ ဖြည့်ပေးခြင်းဖြင့် ချွဲသလိပါများပျော်စေပြီး ချောင်းဆိုးသက်သာစေနိုင်သည်။ ကိုယ်ခံအားကောင်းမွန်အောင် စားသောက်နေထိုင်ပြီး၊ အအေးမိတုပ်ကွေးဖျားနာ ကူးစက်မခံရအောင် သတိပြုရပါမည်။ တုပ်ကွေးရောဂါ ကူးစက်ဖျားနာဖြစ်နေသူ၊ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းရောဂါဖြစ်နေသူများနှင့် ထိတွေ့မှုမရှိအောင်နေခြင်း၊ လူထူထပ်သည့်နေရာများရှောင်ခြင်း၊ အပြင်ထွက်လျှင် နှာခေါင်းစည်း mask သေချာတပ်ခြင်း၊ လက်ကို ဆပ်ပြာ၊ ရေ၊ လက်သန့်ဆေးရည်တို့ဖြင့် မကြာခဏ ဆေးခြင်း ပြုလုပ်ပေးသင့်သည်။
မျက်နှာကို လက်မဆေးပဲ ထိကိုင်ခြင်း မပြုမိအောင်ဂရုပြုခြင်း၊ မိမိထိတွေ့ကိုင်တွယ်သည့် ပစ္စည်းအသုံးအဆောင်များကို အရက်ပြန်ဖြင့် မကြာခနဆေးကြောခြင်း၊ ဓာတ်မတည့် ဖြစ်စေတတ်သော ပစ္စည်း၊ တိရိစ္ဆာန်အမွေး၊ ပန်းဝတ်မှုန်၊ ဖုန်မှုန့်များနှင့် ထိတွေ့မှုမရှိအောင် သတိပြုပါ။ လေအေးပေးစက်ကို ဖုန်ကင်းစက်အောင် ပုံမှန်သန့်ရှင်းပေးခြင်း၊ အသုံးပြုလျှင် အသက်ရှူလမ်းကြောင်း မခြောက်သွေ့အောင် အစိုဓါတ်ထိန်း လေသန့်စင်စက် humidifier ပါ အသုံးပြုပေးပါ။
ပူပြင်းတဲ့နွေရာသီမှာ ချောင်းဆိုးတဲ့အခါ ရေများများသောက်ခြင်း၊ ချောင်းဆိုးသက်သာစေရန်နှင့် ချွဲပျော်စေရန် bromhexine, dextromethorphan ပါသော ချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးများ နှင့် ဓါတ်မတည့် ယောင်ရမ်းမှုကို တားဆီးပေးသည့် antihistamine ဆေးများကို အသုံးပြုခြင်းဖြင့် ကုသနိုင်ပါသည်။ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ချောင်းဆိုးခြင်းသည် ပဋိဇီဝပိုးသတ်ဆေးများ မလိုအပ်သဖြင့် ချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးနှင့် အထက်ပါနည်းလမ်းများဖြင့် သက်သာပျောက်ကင်းနိုင်ပါသည်။
