ဝိတ်မအားကစားနည်းဟာ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ပိုလျှံနေတဲ့ ကယ်လိုရီတွေကို လောင်ကျွမ်းကာ ချွေးအဖြစ် စွန့်ထုတ်ဖို့၊ ကိုယ်ခန္ဓာကိုယ် ပေါ့ပါးကြံ့ခိုင်ဖို့၊ ကြွက်သားများကြီးထွားဖို့ ကစားကြတာပါ။ ကိုယ်ဟန်လှပဖို့ပါပဲ။
(၁) အဆီတွေ ကျသွားမယ်။
ဘယ်လေ့ကျင့်ခန်းမဆို ကယ်လိုရီလောင်ကျွမ်းစေတာပါပဲ။ ဝိတ်မလေ့ကျင့်ခန်းကအဆီချဖို့ ပိုပြီး အထောက်အကူဖြစ်တယ်။ အမေရိကန်လေ့လာမှုစစ်တမ်းတစ်ရပ်မှာ ဝိတ်မလေ့ကျင့်ခန်းနဲ့ အေရိုးဗစ်လုပ်သူ ကို ယှဉ်ကြည့်ရာ ဝိတ်မလေ့ကျင့်ခန်းလုပ်သူက အဆီ (၄ဝ%) လောက် ပိုကျသွားကြောင်း တွေ့ရ ပါတယ်။
(၂) ကြွက်သားတွေကကယ်လိုရီပိုလောက်ကျွမ်းစေနိုင်
ကြွက်သားတစ်သျှူးတစ်ပေါင်ဟာ အဆီတစ်သျှူးတစ်ပေါင်ထက် ကယ်လိုရီနှစ်ဆလောက်ပိုပြီး လောင်ကျွမ်း ချေဖျက်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ဝိတ်မလေ့ကျင့်ခန်းမှန်မှန်လုပ်သူဟာ မလုပ်သူနဲ့ယှဉ်ရင် ကယ်လိုရီနှစ်ဆ လောက် ပိုလောင်ကျွမ်းပစ်နိုင်လို့ တော်ရုံနဲ့ဝိတ်တက်လာတာမျိုး၊ အဆီများလာတာမျိုး ကင်းဝေးသွားတယ်။
(၃) အရိုးသန်မာစေတယ်
အသက်ကြီးလာလေ အရိုးပွလာလေ၊ ကျိုးလွယ်လာလေ၊ ဝိတ်မခြင်းက ယင်းပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းပေးနိုင်ရုံသာမက အရိုးကိုပါ တစ်ဖန်ပြန်သန်မာလာစေနိုင်ပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံ လေ့လာမှုစစ်တမ်း တစ်ခုမှာ ဝိတ်မလေ့ကျင့်ခန်းလုပ်လိုက်တဲ့ သက်ကြီးပိုင်းများဟာ တင်ပါးဆုံရိုးသိပ်သည်းဆပိုများကာ၊ အရိုးပိုသန်မာလာသလို၊ အရိုးသန်မာအောင်ကူပေးတဲ့ သွေးအတွင်းက “စတီယိုကယ်လ်စင် ပရိုတိန်း” ကလည်း ဝိတ်မခြင်းမရှိတဲ့ ရွယ်တူများထက် (၂ဝ%) လောက် ပိုများလာကြောင်းတွေ့ခဲ့ရပါတယ်။
(၄) နှလုံးပိုကျန်းမာလာခြင်း
ဝိတ်မခြင်းက သွေးပေါင်ချိန်ကို မှန်စေတယ်။ တစ်ပတ်သုံးကြိမ် ဝိတ်မလေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ရုံနဲ့ လေဖြတ်နိုင်ခြေ (၄ဝ%)၊ နှလုံးဖေါက်ပြန်နိုင်ခြေ (၁၅%) လျော့နည်းသွားကြောင်း တွေ့ရှိရပါတယ်။
(၅) လူကိုပိန်သွယ်ကျစ်လစ်စေခြင်း
ကြွက်သားတစ်သျှူးက အဆီတစ်သျှူးထက် ပိုလေးတယ်၊ ဝိတ်မလေ့ကျင့်ခန်းပုံမှန်လုပ်ရင် ဝိတ်တက်တတ်တယ်။ ဝိတ်လာတာဟာ ခန္ဓာကိုယ်မှ ကြွက်သားများ အလေးချိန်ပိုစီးလာလို့ဖြစ်တယ်။ ပို, ဝ, လာခြင်းကြောင့်မဟုတ်ပါ။
အဆီတစ်သျှူးတစ်ပေါင်ဟာ ကြွက်သားတစ်သျှူးတစ်ပေါင်ထက် (၁၈%) လောက်နေရာပိုယူတယ်၊ ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန်ခြင်း တူတာတောင်၊ ဝိတ်မလေ့ကျင့်ခန်းလုပ်သူက ပိန်သွယ်ကျစ်လစ်နေပြီး မလုပ်သူက အဆီများကာ ဝဖိုင့်ဖိုင့် ဖြစ်နေလိမ့်မယ်။
(၆) လူကိုဟန်ချက်ညီစေတယ်
ဝိတ်မလေ့ကျင့်ခန်းက သက်ကြီးပိုင်းအတွက်ပါ ကောင်းတယ်။ အသက်ကြီးလာရင် လူက သွားလာထိုင်ထတာ ဟန်ချက်မညီခြင်း၊ ဝိတ်မခြင်းကယင်းပြဿနာကို ဖြေရှင်းပေးလိမ့်မယ်။
ဝိတ်မလေ့ကျင့်ခန်းတစ်နှစ်လောက် လုပ်ပြီးသွားတဲ့ အသက်(၇ဝ)ထက် လူကြီးပိုင်းများဟာ ဝိတ်မ မတဲ့ရွယ်တူများနဲ့ယှဉ်ရင် ခန္ဓာကိုယ်ဟန်ချက်ပျက်ကာ ချော်လဲနှုန်း (၃ဝ%) လောက် နည်းသွားကြောင်း သြစတြေးလျသုတေသီများ တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။
(၇) ဆေးလိပ်ပြတ်အောင် ကူပေးနိုင်ပါတယ်
ဆေးလိပ်ဖြတ်လိုသူများကို နှစ်စုခွဲပြီး တစ်စုကို ဝိတ်မလေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခိုင်းပြီး ကျန်တစ်စုကို နေမြဲအတိုင်းနေစေတယ်။ (၁၂) ပတ် စောင့်ကြည့်ခဲ့ရာ ဝိတ်မလေ့ကျင့်ခန်းလုပ်သူက ဆေးလိပ်ပြတ်သွားပြီးသူ နှစ်ဆလောက် ပိုများကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ရတယ်။
(၈) ကင်ဆာနာလန် မြန်မြန်ပြန်ထလာစေတယ်
လမ်ဖိုဒီမာ (Lymphodema) ခေါ် လက်တစ်လျှောက် အရည်ကြည်များစုခြင်းရောဂါဟာ ရင်သားကင်ဆာခွဲစိတ်ခံပြီးသူ၊ ဓါတ်ရောက်ခြည်နဲ့ ကုသပြီးသူများမှာအဖြစ်များတယ်။ အချို့မှာ လပိုင်းလောက် ကြာမြှင့်တတ်ပြီး အချို့မှာ နှစ်နဲ့ချီအောင် အရည်ကြည်တွေ စုနေတတ်ပါတယ်။ ကင်ဆာခွဲစိတ်ကုသခံပြီး ဝိတ်မလေ့ကျင့်ခန်းမှန်မှန်လုပ်သူများဟာ မလုပ်သူထက် အရည်ကြည်များအောင်းနှုန်း သိသိသာသာ နည်းသလို၊ နောက်ဆက်တွဲ နာကျင်ကိုက်ခဲမှုလည်း သိပ်မခံစားရကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့တယ်ဆိုတယ်။
(၉) လူကိုပျော်ရွှင်စေတယ်
ဘယ်လိုကျန်းမာရေးလေ့ကျင့်ခန်းမဆို လူကိုတက်ကြွပျော်ရွှင်စေတယ်။ ဝိတ်မခြင်းရဲ့ သက်ရောက်မှု က ထိုထက် ကြီးမားတယ်။ ဝိတ်မခြင်းဟာ လူကို ပျော်ရွှင်တက်ကြွစေတဲ့ ဟော်မုန်းများနဲ့ လူကို စိတ်ကျစေတဲ့ ဟော်မုန်းများကိုပါ မျှစေအောင်ထိန်းညှိပေးနိုင်လို့လူဟာအားငယ်ခြင်းကင်းဝေးကာ ကြည်နူးချမ်းသာ နေထိုင်လို့ ကောင်းနေတတ်တယ်။ (၆လ) လောက် ဝိတ်မလေ့ကျင့်ခန်းပုံမှန်လုပ်သူဟာ အခြားသူများထက် ဒေါသ ထိန်းနိုင်စွမ်း ပိုကောင်းတယ်။
(၁ဝ) အိမ်ထောင်သုခပြည့်ဝစေတယ်
အသက် (၃ဝ) နောက်ပိုင်း အမျိုးသားတို့မှာ ဖိုဟော်မုန်းဓါတ် တက်စကိုစထရုန်း တဖြည်းဖြည်း လျော့ပါးလာတယ်။ ဖိုဟော်မုန်းလျော့နည်းလာလို့၊ ကျားအင်္ဂါမာကျောမှုလျော့ကျတဲ့ ပြဿ နာကြုံရနိုင်သလို ပိုဆိုးဝါးတဲ့ နှလုံးရောဂါ၊ ဆီချိုရောဂါများဝင်လာတယ်။
ဝိတ်မခြင်းက ယင်းပြဿ နာကိုဖြေရှင်းပေးနိုင်တယ်။ ဝိတ်မလေ့ကျင့်ခန်းလုပ်သူ အမျိုးသားတို့မှာ ဖိုဟော်မုန်းပုံမှန်ထွက်ရှိလို့ ယင်းပြဿ နာများ ပြေလည်စေတယ်။ မခြင်း၊ ထိုင်ခြင်း၊ မ တင်၊ မ ချ လုပ်ခြင်းစတဲ့ ဝိတ်မတဲ့ လှုပ်ရှားမှုများဟာ တက်စကိုစထရုန်းပိုထွက်အောင် နှိုးဆော်နိုင်တယ်။
Author – ဒေါက်တာလွင်သန့်
