စိတ်ဖိစီးမှုကို လူတိုင်းလိုလို ကြုံဖူးကြပါတယ်။ လုပ်ငန်းခွင်မှာ အလုပ်တွေရှုပ်လာတဲ့အခါ၊ မိသားစုပြဿနာအရှုပ်အထွေး၊ ငွေရေးကြေးရေး စိတ်ပူနေရတဲ့အခါ စသဖြင့် အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် စိတ်ဖိစီးမှုခံစားရတာဟာ ပုံမှန်ပါပဲ။ ဒါပေမယ့် စိတ်ဖိစီးမှု လွန်ကဲလာတဲ့အခါမှာ မိမိရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကိုသာမက ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးကိုပါ ထိခိုက်လာနိုင်ပါတယ်။
စိတ်ဖိစီးမှုဆိုတာဟာ ထိတ်လန့်စရာ အကြောင်းအရာတစ်ခုကြုံလာတဲ့အခါ လူ့ခန္ဓာကိုယ်ကနေ တုံပြန်မှုအနေနဲ့ stress hormones လို့ခေါ်တဲ့ စိတ်ဖိစီးမှုကိုဖြစ်စေတဲ့ ဟော်မုန်းတွေထွက်လာပါတယ်။ ထိုဟော်မုန်းတွေဟာ မိမိကြောက်လန့်လာတဲ့အခါ ရင်ဆိုင်မလား ထွက်ပြေးမလားဆိုတဲ့ flight or fight reaction ကို ခန္ဓာကိုယ်ကနေ ချက်ချင်းတုံပြန်နိုင်အောင် လုပ်ဆောင်ပေးပါတယ်။ ရလဒ်အနေနဲ့ ရင်တုန်ခြင်း၊ အသက်ရှူမြန်ခြင်း၊ သွေးပေါင်ချိန်တက်ခြင်း၊ ကြွက်သားများတောင့်တင်းခြင်း စတာတွေဖြစ်လာပါတော့တယ်။ လူတစ်ဦးနဲ့တဦး ဖြတ်သန်းရတဲ့ ဘဝ အခြေအနေဟာ မတူတာကြောင့် စိတ်ဖိစီးမှုဖြစ်စေတဲ့ အကြောင်းအမျိုးမျိုးဟာလည်း တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦးမတူညီနိုင်ကြပါဘူး။ လူအများစုက အလွယ်တကူဖြေရှင်းနိုင်တဲ့ပြဿနာလို့ ထင်ကြတဲ့ပြဿနာအချို့ဟာ အချို့ သောသူများအတွက်တော့ ခက်ခဲနိုင်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် စိတ်ဖိစီးမှုကိုရင်ဆိုင်ကြရတဲ့အခါ အချို့က ရင်ဆိုင်ကျော်ဖြတ်နိုင်ပေမယ့် အချို့လူ တွေမှာတော့ စိတ်ဖိစီးမှုတွေ များသထက်များလာကာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဝေဒနာရတဲ့အထိ ဖြစ်လာရပါတော့တယ်။ ဒါကြောင့် မိမိ စိတ်ဖိစီးနေပြီဆိုတာ သတိထားမိချိန်ကစပြီး သည်စိတ်ဖိစီးမှုကို ပြေပျောက်အောင် ဘယိလိုကိုင်တွယ်ရမလဲ သိရှိနေဖို့အရေးကြီးပါတယ်။
စိတ်ဖိစီးမှုရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာလက္ခဏာတွေကတော့ –
- ဒေါသထွက်လွယ်ခြင်း၊စိတ်ရှုပ်ထွေးလွယ်နေခြင်း၊ ဝမ်းနည်းနေတတ်ခြင်း
- မိမိကိုယ်ကိုထိန်းချုပ်နိုင်ခြင်းမရှိဘူးလို့ ထင်မှတ်ခြင်း
- တစ်ယောက်ထဲသီးသန့်နေမိတတ်ခြင်း
- စိတ်ဓာတ်ကျနေခြင်း
- မိမိကိုယ်ကိုယုံကြည်မှုနည်းပါးခြင်း၊ အသုံးမဝင်သလိုခံစားနေရခြင်း
- စိတ်ကို တည်ငြိမ်အောင်ပြုလုပ်ရန်ခက်ခဲနေခြင်း
- ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လက္ခဏာများ အနေနဲ့
- အားအင်ချိနဲ့ခြင်း
- ခေါင်းကိုက်ခြင်း
- ဗိုက်အောင့်ခြင်း၊ ဝမ်းလျှောခြင်း
- အန်ချင်သလို အီလည်လည်ဖြစ်နေတတ်ခြင်း
- ကိုယ်လက်များ နာကျင်ကိုက်ခဲနေခြင်း
- ကြွက်သားများတောင့်တင်းနေခြင်း
- အိပ်မပျော်ခြင်း
- နှလုံးခုန်မြန်နေပြီး ရင်ဘတ်အောင့်တတ်ခြင်း
- ခြေလက်များ တုန်နေခြင်း
- အာခြောက်တတ်ခြင်း
- ညအိပ်ပျော်စဉ် အံကြိတ်တတ်ခြင်း
- ဦးနှောက်နှင့်မှတ်ဉာဏ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လက္ခဏာများအနေနဲ့ကတော့
- မေ့တတ်ခြင်း၊ စနစ်တကျမလုပ်ဆောင်နိုင် တော့ခြင်း
- အာရုံစူးစိုက်ရန်ခက်ခဲခြင်း
- အတွေးလွန်နေတတ်ခြင်း
- အဆိုးမြင်စိတ်များနေခြင်း
- ကောင်းစွာ ခွဲခြားဆုံးဖြတ်နိုင်ခြင်း မရှိတော့ခြင်း
- စိတ်ပူပင်လွန်နေခြင်း
ဒါ့အပြင် အပြုအမူပိုင်းဆိုင်ရာ လက္ခဏာတွေဖြစ်တဲ့
အစားအသောက်ပျက်ခြင်း၊
ပျင်းရိပျင်းတွဲဖြစ်ပြီး တာဝန်ယူစိတ်များ ပျောက်ပျက်ခြင်း စတာတွေ ခံစားရနိုင်ပါတယ်။
ကြာရှည် စိတ်ဖိစီးလာတဲ့အခါ နောက်ဆက်တွဲ ဘာတွေဆက်ဖြစ်နိုင်သလဲ?
စိတ်ဖိစီးမှုကြာရှည် ခံစားရလာတာနဲ့အမျှ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးဟာလည်း အနည်းနဲ့အများ ထိခိုက်လာပါတယ်။ ဘာတွေဖြစ်နိုင်မလဲဆိုရင် –
- နှလုံးရောဂါ ဖြစ်ပွားနိုင်ချေ မြင့်တက်လာခြင်း
- သွေးတိုးရောဂါ ခံစားရခြင်း
- ခါးနာခြင်း
- ကြွက်သားများ အမြဲ နာကျင်နေခြင်း
- ရင်ကြပ်ရောဂါအခံရှိလျှင် လက္ခဏာများ ပိုဆိုးရွားစွာ ခံစားရခြင်း
စတာတွေ ခံစားလာရနိုင်ပါတယ်။
ဒါကြောင့် သည်လိုဆိုးရွားတဲ့ အခြေအနေထိ ဖြစ်မလာခင် မိမိစိတ်ဖိစီးနေတာကို သတိထားမိတာနဲ့ အမြန်ဆုံး စိတ်ဖိစီးမှုကို ပြေပျောက်အောင် ဖြေလျှော့သင့်ပါတယ်။
Author: Dr. Aye Myat Mon