အသည်းကင်ဆာကို အင်္ဂလိပ်လို Liver Cancer လို့ခေါ်ပါတယ်။
ဆေးပညာအရတော့ Hepatocellular Carcinoma လို့ခေါ်ပါတယ်။အမျိုးသားတွေမှာဖြစ်ပွားနှုန်းပိုများပါတယ်။အသည်းကင်ဆာအကြောင်းမပြောမီ အရင်ဆုံး အသည်းအကြောင်းအနည်းငယ်ပြောပြလိုပါတယ်။အသည်းဆိုတာဟာ ဝမ်းဗိုက်ပိုင်းရဲ့ညာဘက်အပေါ်ခြမ်း(ညာဘက်နံရိုးအောက်နား)မှာတည်ရှိသော ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါတခုဖြစ်ပါတယ်။
အသည်းကို Hepatocytes ဆိုတဲ့အသည်းဆဲလ်ပေါင်းများစွာနဲ့ဖွဲ့စည်းထားပါတယ်။အသည်းရဲ့အဓိကလုပ်ငန်းတွေအနေနဲ့ကတော့သွေးထွက်ရင် သွေးတိတ်ဖို့နဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့တခြားဖြစ်စဉ်တွေမှာ လိုအပ်တဲ့ ပရိုတင်းတွေထုတ်လုပ်ပေးတာ၊အဆီများတဲ့အစာတွေကိုချေဖျက်ရာမှာ အထောက်အကူပြုတဲ့သည်းခြေရည်ကို သည်းခြေပြွန်ကတဆင့် အူသိမ်ထဲကို ထုတ်လုပ်ပေးတာစားသောက်လိုက်တဲ့အစားအသောက်တွေထဲမှာပါတဲ့လူကိုဒုက္ခပေးနိုင်သော ဓါတုပစ္စည်းတွေ၊ခန္ဓာကိုယ်ကနေမလိုအပ်တော့တဲ့စွန့်ပစ်ပစ္စည်းတွေ ဟော်မုန်းတွေကို ချေဖျက်စွန့်ထုတ်ပေးတာPortal Vein ကနေတဆင့် အစာအိမ်နဲ့အူလမ်းကြောင်းကနေ သူ့ဆီလာတဲ့သွေးတွေကို သန့်စင်စစ်ထုတ်ပေးတာ စသဖြင့်အများကြီးပါ။ခြုံပြောရရင် အသည်းဟာလူတွေအသက်ရှင်ဖို့အတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့အရေးပါတဲ့ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါတခုဖြစ်ပါတယ်။
အသည်းကင်ဆာ ဖြစ်ရတဲ့အကြောင်းရင်းအတိအကျကိုတော့ သေချာမသိရသေးပါ။သို့သော် အသည်းကင်ဆာကိုဖြစ်စေနိုင်တဲ့အကြောင်းတွေကတော့အများကြီးရှိပါတယ်။
အဲ့ဒါတွေကတော့
မျိုးရိုးလိုက်တာ
အသည်းရောင်အသားဝါဘီပိုး၊စီပိုးကူးစက်ခံရတာကနေတဆင့် အသည်းခြောက်ရောဂါဖြစ်နေတာ
နာတာရှည်အသည်းရောင်ရောဂါရှိတာ
အရက်သောက်ရာကနေတဆင့်အသည်းခြောက်ရောဂါဖြစ်နေတာ
အဝလွန်ပြီးအသည်းအဆီဖုံးနေတာ
Haemochromatosis ခေါ် သံဓါတ်တွေသွေးထဲမှာများနေတဲ့ ရောဂါရှိတာ
မွေးရာပါ Wilson’s disease နဲ့ Alpha 1 antitrypsin deficiency ရောဂါတွေရှိတာ
အသက်ငယ်ငယ်ရွယ်ရွယ်နဲ့ဆီးချိုရောဂါရှိတာ
Aflatoxin(မှိုအဆိပ်ပါသော) မှိုစွဲထားသော ငရုတ်သီး၊မြေပဲ၊ဆန်၊ပြောင်းစေ့ တွေကို ကြိတ်ထားတဲ့ ငရုတ်သီးမှုန့်၊မြေပဲမှုန့်၊ပြောင်းမှုန့်၊ဆန်မှုန့်တွေ ကို ရေရှည် သို့မဟုတ် မကြာခဏစားမိတာ
စသဖြင့်ပါ။
ဒါတွေအပြင် တခြားကိုယ်ခန္ဓာအစိတ်ပိုင်းမှာဖြစ်တဲ့ကင်ဆာကနေ အသည်းကိုပျံ့ပြီး အသည်းကင်ဆာဖြစ်တာမျိုးလည်းရှိပါတယ်။
အသည်းကင်ဆာဖြစ်ပြီဆိုရင် ခံစားရနိုင်မယ့် ရောဂါလက္ခဏာတွေကတော့
မျက်လုံးဝါတာ၊အသားဝါတာ
ဗိုက်မှာရေဖျဉ်းဆွဲပြီးဗိုက်ပူလာတာ
အရေပြားမှာသွေးခြေဥလွယ်တာ၊ပြင်းပြင်းထန်ထန်ထိခိုက်တာမျိုးမရှိဘဲ အညိုအမဲတွေစွဲလွယ်တာ
ဝမ်းဗိုက်ညာဘက်အပေါ်ခြမ်း(အသည်းနေရာ)မှာအောင့်တာနာတာ
ကင်ဆာရောဂါတွေမှာဖြစ်လေ့ရှိတဲ့အတိုင်း
ရင်ပြည့်ပြီးပျို့အန်တာ
အစားအသောက်ပျက်တာ
သိသိသာသာပိန်လာတာ၊ကိုယ်အလေးချိန်ကျလာတာ
စသဖြင့်ခံစားရနိုင်ပါတယ်။
ဒီလိုလက္ခဏာတွေခံစားရတိုင်း အသည်းကင်ဆာလို့တော့ စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေမလုပ်ဘဲ တပ်အပ်ပြောမရပါ။
အသည်းကင်ဆာဟုတ်မဟုတ် သေချာအောင်ဆရာဝန်နဲ့ပြသပြီး စစ်ဆေးမှုတွေလုပ်ကြည့်ဖို့လိုပါတယ်။
အသည်းကင်ဆာဟုတ်မဟုတ် သိရန် လုပ်နိုင်တဲ့စစ်ဆေးမှုတွေကတော့
သွေးစစ်တာ(Serum Alpha Feto Protein ပမာဏာစစ်တာ)
အာထရာဆောင်းရိုက်တာ(USG Abd)
ကွန်ပျူတာဓါတ်မှန် ခေါ် စီတီစကန်ရိုက်တာ(CT scan)
သံလိုက်ဓါတ်မှန် ခေါ် အမ်အာအိုင်ရိုက်တာ(MRI)
အသည်းကနေအသားစယူစစ်ဆေးတာ(Liver Biopsy) တွေလုပ်နိုင်ပါတယ်။
အသည်းကင်ဆာဖြစ်ပြီလို့အဖြေထွက်ခဲ့ပါက ရောဂါအခြေအနေပေါ်မူတည်ပြီး ခွဲစိတ်ကုသတာ(Surgery)၊ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသတာ(Chemotherapy)၊ဓါတ်ရောင်ခြည်နဲ့ကုသတာ(Radiotherapy)၊ကင်ဆာဆဲလ်များကို အပူပေးပြီးဖျက်ဆီးတာ(Radiofrequency ablation)
ကင်ဆာဆဲလ်များကို အေးခဲစေခြင်းဖြင့် ဖျက်ဆီးတာ(Cryoablation)၊
အီသနောထိုးပြီးကင်ဆာဆဲလ်တွေကိုဖျက်ဆီးတာ(Percutaneous ethanol injection)စတဲ့နည်းအမျိုးမျိုးနဲ့ကုသတာတွေရှိပါတယ်။လိုအပ်ပါက နှစ်နည်း၊သုံးနည်းပေါင်းကုသတာတွေလည်းရှိပါတယ်။
ခွဲစိတ်ကုသတဲ့အခါမှာ
အသည်းတစိတ်တပိုင်းလှီးထုတ်ရတာလည်းရှိနိုင်သလို အသည်းတခုလုံးအစားထိုးကုသတာမျိုးလည်းရှိပါတယ်။
အသည်းကင်ဆာဖြစ်ပွားနိုင်ခြေနည်းအောင်ကတော့
အရက်၊ဆေးလိပ်ရှောင်ပါ။
အဝမလွန်ပါစေနဲ့။ကိုယ်အလေးချိန်ကို ထိန်းပါ။လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ပါ။
အသည်းရောင်အသားဝါဘီပိုးကာကွယ်ဆေးထိုးထားပါ။
ဆိုးဆေးပါသောအစားစာများကိုရှောင်ပါ။
တနှစ်တခါလောက်ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးမှုတွေလုပ်ပါ။ လို့ တိုက်တွန်းအကြံပြုလိုက်ရပါတယ်။
Author: Dr. 528
