လက္၊ ေျခဖဝါးႏွင့္ ပါးစပ္ ေရာဂါ
အခုအခ်ိန္အခါမွာ ကေလးေတြမွာ အျဖစ္မ်ားလို႔ မိဘေတြ စိုးရိမ္တႀကီး ေမးတဲ့ေရာဂါအေၾကာင္း ရွင္းျပပါမယ္။ ေရာဂါကေတာ့ ပါးစပ္အနီးအနားႏွင့္ ပါးစပ္ထဲမွာ အနာေပါက္ျခင္း ၊လက္၊ ေျခဖဝါး၊ေျခေထာက္ႏွင့္ တင္ပါးတို႔တြင္ အရည္ၾကည္ဖုႏွင့္ အနီအစက္ေတြထြက္တဲ့ လက္၊ ေျခဖဝါးႏွင့္ ပါးစပ္ ေရာဂါ (Hand-Foot- and -Mouth disease)အေၾကာင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရာဂါသေဘာအရ ေဝဒနာခံစားရတာ ဆိုးႏိုင္ေပမယ့္ ေသခ်ာကုသရင္ မျပင္းထန္ႏိုင္ပါ။
အသက္အ႐ြယ္မေ႐ြး ကူးစက္ျဖစ္ပြားႏိုင္ေပမယ့္ အသက္(၁၀)ႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္မ်ားသည္ ပိုမိုကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။
(1) ဘယ္ပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္သလဲ?
အဆိုပါ ေရာဂါသည္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး (coxsackievirus and enterovirus 71) ေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
(2)ကူးစက္ပုံ
ေရာဂါပိုး ကူးစက္သူနဲ႔ ထိေတြ႕လွ် င္ေရာဂါပိုး ကူးစက္တတ္ပါတယ္။ ေရာဂါပိုးပါတဲ့ အရည္ထိတဲ့အ႐ုပ္၊ စားပြဲႏွင့္ တံခါးလက္ကိုင္ စသည္တို႔ကို ထိေတြ႕လွ်င္လည္း ကူးစက္တတ္ပါတယ္။ ေႏြရာသီႏွင့္ေဆာင္းဦးေပါက္ရာသီမွာ ကူးစက္ျပန႔္ပြားလြယ္ပါတယ္။
(3)ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
အေစာပိုင္း လကၡဏာမ်ားကေတာ့ ဖ်ားျခင္းႏွင့္ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ နာက်င္ေသာ အရည္ၾကည္ဖုမ်ား အပူနာကဲ့သို႔ ကေလးရဲ႕ပါးစပ္ႏွင့္ လွ်ာတြင္ ေပါက္တတ္ပါတယ္။ ကူးစက္ခံရၿပီး တစ္ရက္၊ ႏွစ္ရက္အၾကာတြင္ လက္ဖဝါးႏွင့္ ေျခဖဝါးတြင္ အနီကြက္မ်ားေပၚလာၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္အရည္ၾကည္ဖုမ်ား ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ ဒူးေခါင္း၊ တံေတာင္ဆစ္ႏွင့္ တင္ပါးတို႔တြင္ အနီစက္မ်ားႏွင့္အနာမ်ား ေပါက္လာတတ္ပါတယ္။ ကေလးငယ္သည္ အဆိုပါ လကၡဏာမ်ားျဖစ္ရန္ တစ္ရက္၊ ႏွစ္ရက္သာ ၾကာျမင့္တတ္ပါတယ္။ ကေလးငယ္ရဲ႕ ပါးစပ္အနာသည္ အလြန္ဆိုး႐ြားေသာေၾကာင့္ အစာႏွင့္ေရေသာက္ရန္ပင္ ခက္ခဲတတ္ပါတယ္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေရႏွင့္ အစာအာဟာရရွိရန္ လိုအပ္ပါတယ္။
(3)ေရာဂါရွာေဖြျခင္း
နားလည္တတ္ကြၽမ္းေသာ ဆရာဝန္ႏွင့္ကုသၿပီး ေရာဂါရာဇဝင္ ေျပာျပၿပီး ဆရာဝန္ စမ္းသပ္႐ုံျဖင့္ အလြယ္တကူ ေရာဂါကို ခန႔္မွန္းသိရွိႏိုင္ပါတယ္။ ေသခ်ာေစရန္ လည္ေခ်ာင္းအတြင္း ဂြမ္းဖတ္ျဖင့္တို႔ယူစစ္ေဆးျခင္း၊ ေသြးစစ္ျခင္း ဝမ္းစစ္ျခင္း ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။
(4)ကုသနည္း
ကေလးငယ္ ကူးစက္ခံရၿပီး ေရာဂါစတင္ ခံစားရၿပီးဆိုလွ်င္ နီးစပ္ရာဆရာဝန္နဲ႔ ျပပါ။ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား သက္သာေစရန္ အလြယ္တကူဝယ္ယူရရွိႏိုင္ေသာ
-အနာသက္သာေဆးမ်ား (paracetamol အရည္)
-လည္ေခ်ာင္းနာ သက္သာေစေသာ ငုံေဆး
-အယားသက္သာေစေသာ လိမ္းေဆး (calamine လိမ္းေဆး)
-ေရႏွင့္ အစာအာဟာ ရရွိေအာင္ ျပဳစုရပါမယ္။
(5)ကာကြယ္ျခင္း
ေရာဂါရွိသူ ကေလးငယ္သည္ ၇ ရက္အတြင္း တျခားသူကို ကူးစက္လြယ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ကုသမႈ
ေပ်ာက္ကင္းေသာ္လည္း ကေလးငယ္တြင္ ရွိေနတတ္ေသးေၾကာင့္ ကူးႏိုင္ေခ် ရွိတတ္ေသးသည္။
အေကာင္းဆုံး ကာကြယ္မႈမွာ
-လက္ေဆးပါ။
-ေရာဂါရွိသူရဲ႕ ႏွပ္ရည္၊ ေသးခံ စသည္တို႔ကို ေသခ်ာစြာ တျခားကေလး မကူးစက္ေအာင္ ဂ႐ုတစိုက္စြန႔္ပစ္ပါ။
-ေရာဂါျဖစ္ပြားပါက ကေလးငယ္ကို ေက်ာင္း ၊မူႀကိဳမပို႔ပါနဲ႔။
-Hand-Foot-Mouth disease သည္ Foot and Mouth disease နဲ႔မတူပါ။
(6)ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးမ်ား
ေရာဂါသည္ အေစာပိုင္းတြင္း ျပင္းထန္ေသာ လကၡဏာမ်ား မရွိတတ္ပါ။ အဆိုပါေရာဂါကို ေသခ်ာစြာ မကုသလွ်င္ အခ်ိဳ႕တြင္ ဦးေႏွာက္အေျမႇးပါး ေရာင္တတ္ပါတယ္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေသခ်ာစြာ ကုသပါ။လက္ေဆးပါ။
Author : Dr. ျပည့္ရွင္း
