သံဓာတ်သည် ဇီ၀ကမ္မဆိုင်ရာဖြစ်စဉ်များ၊ ဖွံ့ဖြိုးကြီးထွားမှုနှင့် ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများသို့ အောက်ဆီဂျင်ဓာတ်သယ်ယူပို့ဆောင်ခြင်းတို့တွင် အလွန်အရေးပါသော အာဟာရသတ္တုဓာတ်တစ်မျိုး ဖြစ်ပါသည်။
သံဓာတ်ကို အမျိုးအစား ၂ မျိုးအနေဖြင့် တွေ့ရှိရပါသည်။
( ၁ ) Heme Iron သတ္တဝါအရင်းအမြစ်မှရရှိသော သံဓာတ်အမျိုးအစား။
၎င်းကို အသား၊ ငါးနှင့် ကြက်ဥဘဲဥများတွင် ကြွယ်၀စွာတွေ့ရှိရပါသည်။
( ၂ ) Non-Heme Iron အပင်အရင်းအမြစ်မှရရှိသော သံဓာတ်အမျိုးအစား။
၎င်းသံဓာတ်အမျိုးအစားကို ပဲအမျိုးမျိုး၊ ဟင်းနုနွယ် ၊ ကန်စွန်းရွက်စသော အစိမ်းရောင်အရွက်ရှိသော ဟင်းသီးဟင်းရွက်များတွင် ကြွယ်၀စွာပါရှိကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။
အောက်ဖော်ပြပါတို့သည် သံဓာတ်၏ ခန္ဓာကိုယ် ကျန်းမာရေးအတွက် အရေးပါသော လုပ်ငန်းများ ဖြစ်ကြပါသည်။
( ၁ ) ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းအသီးသီးသို့ လိုအပ်သော အောက်ဆီဂျင်ကို ပို့ဆောင်ပေးခြင်း။
သံဓာတ်သည် သွေးနီဥများတွင်ရှိသည့် ပရိုတင်းဓာတ်တစ်မျိုးဖြစ်သော ဟေမိုဂလိုဘင်ဒြပ်ပေါင်းထဲတွင် တည်ရှိပါသည်။
ဟေမိုဂလိုဘင်သည် အဆုတ်များမှနေ၍အောက်ဆီဂျင်ကို စုဆောင်းပူးပေါင်းပြီး အောက်ဆီဟေမိုဂလိုဘင်ဒြပ်ပေါင်း ဖြစ်လာပါသည်။
ထိုအောက်ဆီဟေမိုဂလိုဘင်ဒြပ်ပေါင်းသည် ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းအသီးသီးသို့ လိုအပ်သော အောက်ဆီဂျင်များကို သယ်ယူပို့ဆောင်ပေးသော လုပ်ငန်းကို လုပ်ဆောင်ပါသည်။
ထို့ကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်တွင် သံဓာတ်ချို့တဲ့ခြင်းဖြစ်လာသောအခါ ဟေမိုဂလိုဘင်ဓာတ်များ ကျဆင်းလာပြီး ကျန်းမာရေးပြဿနာများစွာ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပါသည်။
( ၂ ) ဗဟိုအာရုံကြောအဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများကို လုပ်ဆောင်ပေးခြင်း။
သံဓာတ်သည် ဗဟိုအာရုံကြောအဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများတွင် ဓာတ်ပြုအင်ဇိုင်းများစွာကို ကူညီပေးသော သတ္တုဓာတ်တစ်မျိုးဖြစ်ပါသည်။
ထို့အတူ ကလေးများ၏ မှတ်ဉာဏ်ပိုင်းဆိုင်ရာဖွံ့ဖြိုးမှုတွင် အလွန်အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။
ထို့ကြောင့် သံဓာတ်ချို့တဲ့သော ကလေးများတွင် မှတ်ဉာဏ်ပိုင်းဆိုင်ရာချို့တဲ့သော လက္ခဏာများကို တွေ့ရှိရပါသည်။
( ၃ ) စွမ်းအင်ဇီ၀ကမ္မဖြစ်စဉ်တွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍ၌ ပါဝင်ခြင်း။
ခန္ဓာကိုယ်အတွက် လိုအပ်သော စွမ်းအင်ကိုရရှိရန် လုပ်ဆောင်သော လုပ်ငန်းများအတွက် သံဓာတ်၏အခန်းကဏ္ဍမှာ အလွန်အရေးပါကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။
ထို့ကြောင့် စားသုံးသော အစားအစာတွင် သံဓာတ်လုံလောက်စွာ ပါဝင်ခြင်းမရှိလျှင် ခန္ဓာကိုယ်အတွက် စွမ်းအင်ထုတ်လုပ်ခြင်းကို လျော့နည်းစေမည်ဖြစ်ပါသည်။
( ၄ ) မောပန်းနွမ်းနယ်ခြင်းလက္ခဏာများကို သက်သာလျော့နည်းစေခြင်း။
သံဓာတ်ချို့တဲ့ခြင်းကြောင့် ဟေမိုဂလိုဘင်အရေအတွက် လျော့နည်းသွားသည့်အတွက် ခန္ဓာကိုယ်အတွက် လိုအပ်သောအောက်ဆီဂျင်ဓာတ်ကို အလုံအလောက် မရရှိသည့်အခါ မောပန်းလွယ်ခြင်း၊ နုံးချိနေခြင်းစသော လက္ခဏာများဖြစ်လာကြောင်း လေ့လာချက်များအရ တွေ့ရှိရပါသည်။
( ၅ ) ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များ၏ကျန်းမာရေးအတွက် အထောက်အကူပြုခြင်း။
သံဓာတ်ကို ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များကျန်းမာရေးကောင်းစေရန်အတွက် လိုအပ်သော အာဟာရဓာတ်များမှ တစ်မျိုးအဖြစ်လက်ခံထားကြပါသည်။
သံဓာတ်နှင့် ဖောလစ်အက်ဆစ်ဓာတ် ချို့တဲ့သော ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များတွင် မိခင်များ၏ကျန်းမာရေးသာမက သန္ဓေသား၏ ဖွံ့ဖြိုးမှုကိုပါ ထိခိုက်နိုင်ကြောင်းတွေ့ရှိရပါသည်။
ထို့ပြင်ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်ကာလတွင် သံဓာတ်သည် သန္ဓေသား၏ ဦးနှောက်ဉာဏ်ရည်ဖွံ့ဖြိုးမှု အခန်းကဏ္ဍ၌လည်း များစွာအရေးကြီးကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။
( ၆ ) သက်ကြီးရွယ်အိုများ မှတ်ဉာဏ်ကျဆင်းခြင်းရောဂါမှ ကာကွယ်ပေးခြင်း။
သံဓာတ်၏ နောက်ထပ်ကောင်းကျိုးလုပ်ငန်းတစ်ခုမှာ သက်ကြီးရွယ်အိုများအား မှတ်ဉာဏ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အားနည်းလာခြင်းရောဂါမှ ကာကွယ်ပေးနိုင်ခြင်းပင်ဖြစ်ပါသည်။
ထို့ပြင် သံဓာတ်ချို့တဲ့ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော သွေးအားနည်းရောဂါသည် သက်ကြီးရွယ်အိုများ မှတ်ဉာဏ်ကျဆင်းသောရောဂါ ( Dementia ) ၏ အကြောင်းရင်းတစ်ရပ်တွင် ပါဝင်ပါသည်။
ထို့ကြောင့် သက်ကြီးရွယ်အိုများ ( Dementia ) ရောဂါမှကာကွယ်ရန် သံဓာတ်ကြွယ်၀သော အစားအစာများကို စားသုံးသင့်ကြောင်းတွေ့ရှိရပါသည်။
( ၇ ) အားကစားသမားများအတွက် အားကစားလှုပ်ရှားမှုများကို တိုးတက်ကောင်းမွန်စေခြင်း။
သံဓာတ်သည် ခန္ဓာကိုယ်၌ အောက်ဆီဂျင်ကို သယ်ယူပို့ဆောင်သောလုပ်ငန်းတွင် အရေးပါသောကြောင့် အားကစားလှုပ်ရှားမှုများလုပ်ဆောင်ရာတွင် အလွန်အထောက်အကူပြုကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။
ထို့ကြောင့် အားကစားသမားများအနေနှင့် အားကစားကောင်းစွာ လေ့ကျင့်လုပ်ဆောင်နိုင်ရန် သံဓာတ်ပြည့်၀သော အစားအစာများစားသုံးခြင်း (သို့မဟုတ်) သံဓာတ်ကြွယ်၀သော အားဆေးများ သောက်သုံးမှီဝဲကြရန်လိုအပ်ကြောင်း အကြံပြုအပ်ပါသည်။
Author : Dr. မိုး (ဆေး ၁)
