ဖိစီးမႈကို သက္သာေစတဲ့ေဆးက သင့္ႏွာေခါင္းေအာက္ တည့္တည့္မွာ ရွိတယ္
စိတ္ဖိစီးမႈကို သက္သာေစတဲ့နည္းက အသက္ရွဴ/ထုတ္ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ႐ိုးစင္းတဲ့နည္းကို စမ္းသပ္ၾကည့္ပါ။ ဘယ္ေနရာမွာမဆို ထိုင္ေနရင္း ဒါမွမဟုတ္ မတ္တပ္ရပ္ေနရင္း အသက္ ျပင္းျပင္းရွဴၿပီး ျပန္ထုတ္လိုက္ပါ။ အသက္ရွဴသြင္းလိုက္တဲ့ အခါမွာ သင့္ရဲ႕ ရင္ဘတ္က က်ယ္ျပန႔္လာသလား။ သင့္ဝမ္းဗိုက္ က်ယ္ျပန႔္လာသလား။ သင္က ရင္ဘတ္က်ယ္ျပန႔္လာတယ္လို႔ ေျဖရင္ သင္ဟာ လူအမ်ားစုနဲ႔တူၿပီး သင္ေျပာတာ မွားေနတယ္။ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ျပင္းျပင္းရွဴလိုက္ပါ။ ေနာက္ၿပီး မွန္းဆၾကည့္ပါ။
ဒီနည္းဟာ သိပ္ေကာင္းလို႔ ဝါရွင္တန္မွာရွိတဲ့ Centre for Mind/Body Medicine မွ အထူးကုဆရာဝန္ ဂ်ိမ္းစ္ေဂၚဒင္က သူေတြ႕တဲ့ လူနာတိုင္းလိုလို ကင္ဆာေရာဂါသည္ေတြမွစၿပီး အာ႐ုံစူးစိုက္မႈလိုေနၿပီး စိတ္ကစဥ့္ကလ်ားျဖစ္မႈနဲ႔ ႐ုန္းကန္ေနရေသာ ေက်ာင္းေနကေလးေတြအထိ ထိုနည္းကို သင္ေပးတယ္။
ျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ျပင္းျပင္း အသက္ရွဴတာဟာ ဖိစီးမႈကို ေလ်ာ့ေစတဲ့ တစ္ခုတည္းေသာ ေဆးျဖစ္တယ္လို႔ ေဂၚဒင္က ေျပာတယ္။ ေလကို အဆုတ္ရဲ႕ ေအာက္ပိုင္းအထိ ရွဴသြင္းလိုက္ရင္း အဲဒီေနရာမွာ ေအာက္ဆီဂ်င္ဖလွယ္မႈဟာ အစြမ္းထက္ဆုံးျဖစ္ၿပီး အရာရာတိုင္း ေျပာင္းလဲသြားတယ္။ ႏွလုံးခုန္ႏႈန္းေႏွးၿပီး ေသြးဖိအား က်ဆင္းလာတယ္။ ၎ေနာက္ ႂကြက္သားေတြ တင္းမေနေတာ့ဘဲ ေလ်ာ့လာၿပီး စိုးရိမ္မႈမရွိေတာ့ကာ စိတ္ၿငိမ္သြားတယ္။
ကေလးကဲ့သို႔ အသက္ရွဴပါ
အသက္ရွင္ေနတဲ့ လူတိုင္းက အသက္ ဘယ္လိုရွဴရမယ္ဆိုတာ သိပါတယ္။ တခ်ိဳ႕လူေတြဟာ ဖိစီးမႈေတြနဲ႔ အၿမဲႀကဳံေနရလို႔ ၎တို႔ရဲ႕ ႂကြက္သားေတြ ေတာင့္တင္းေနၿပီး အသက္ရွဴႏႈန္းက တိုးပြားလာတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ၎တို႔ဟာ အသက္ ညင္ညင္သာသာ ရွဴလာကာ အဆုတ္ရဲ႕ အေပၚပိုင္းနဲ႔ အလယ္ပိုင္းကိုသာ အဓိက အသုံးျပဳေနတယ္။ ကေလးတစ္ေယာက္ အသက္ရွဴတာ ၾကည့္ပါ။ ဝမ္းဗိုက္က တက္လိုက္၊ က်လိုက္ ျဖစ္ေနကာ၊ ျပင္းျပင္းနဲ႔ ျဖည္းျဖည္းရွဴသြင္း၊ ရွဴထုတ္ လုပ္ေနတယ္။ အသက္ႀကီးလာတာနဲ႔အမွ် လူေတြဟာ က်န္းမာတဲ့ ဝမ္းဗိုက္ဆိုင္ရာ အသက္ရွဴျခင္းကေန အဆုတ္ဆိုင္ရာ အသက္ရွဴျခင္းသို႔ ေျပာင္းလဲသြားတတ္တယ္ဟု ေဂၚဒင္က ဆိုတယ္။ လုံေလာက္တဲ့ ေအာက္ဆီဂ်င္ စီးဆင္းမႈအတြက္ ပိုျမန္ျမန္ လႈပ္ရွားရလို႔ ၎က အဆုတ္ကို ဒဏ္ျဖစ္ေစတယ္။ ေအာက္ဆီဂ်င္ ပို႔ေဆာင္ဖို႔အတြက္ လုံေလာက္တဲ့ ေသြးကိုေပးဖို႔ ႏွလုံးက အရွိန္ျမႇင့္ေပးရလို႔ ၎က ႏွလုံးကို ပင္ပန္းခက္ခဲေစတယ္။ ဖိစီးမႈက အသက္ညင္းညင္းရွဴမႈကို ျဖစ္ေစသလို ၎က တစ္ျပန္ဖိစီးမႈကို ပိုမို ျဖစ္ေစတယ္။
အရီဇိုးနားတကၠသိုလ္မွ ေဆးပညာ၏ ေဆးကုသမႈဆိုင္ရာ ပါေမာကၡေဒါက္တာ “အင္ဒ႐ူးစီးလ္” က ၎၏ လူနာေတြကို အသက္ရွဴနည္း သင္ေပးေၾကာင္းနဲ႔ ဒီ ထြက္သက္၊ ဝင္သက္ ထိန္းညႇိျခင္းဟာ ေသြးတိုးျခင္းကို က်ေစၿပီး၊ စိုးရိမ္ပူပန္မႈကို ေလ်ာ့ေစကာ၊ အစာေျချခင္းကို ပိုေကာင္းေစတယ္လို႔ ဆိုတယ္။
အျခားခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္မႈနဲ႔ မတူဘဲ အသက္ရွဴတာဟာ သတိရွိရွိ ဒါမွမဟုတ္ သတိမရွိ လုပ္ႏိုင္တဲ့ တစ္ခုတည္းေသာ အလုပ္ျဖစ္တယ္။ ၎ကို အာ႐ုံေၾကာေတြနဲ႔ ႂကြက္သားေတြရဲ႕ မတူတဲ့ အစိတ္အပိုင္းႏွစ္ခုက ထိန္းညႇိတယ္။ ၎ရဲ႕ အခ်ိဳ႕လုပ္နည္းေတြက ေယာဂက်င့္စဥ္တြင္ ပါရွိေသာ အသက္ရွဴထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းစနစ္ ေလ့လာေရးမွ ရရွိသည္ဟု ေဒါက္တာစီးလ္က ဆိုတယ္။
ေဆး႐ုံေတြမွာ အသက္ရွဴနည္းကို ကေလးေမြးစဥ္ အသုံးျပဳရန္အတြက္ အမ်ိဳးသမီးေတြကို သင္ေပးၾကတယ္။ ေျမာက္ကာ႐ိုလိုင္းနားရွိ Duke University Medical Centre မွ သူနာျပဳတစ္ေယာက္ဟာ ေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိ လူနာအမ်ိဳးမ်ိဳးကို အသက္ရွဴနည္း သင္ေပးတယ္လို႔ သိရတယ္။ အဲဒီအထဲမွ အဆုတ္ကင္ဆာရွိတဲ့ လူတစ္ေယာက္ကို ထိုင္ခုံတစ္ခုမွာ ေျခတြဲေလာင္းခ်ကာ ထိုင္ခိုင္းၿပီး သူနာျပဳက ၎ရဲ႕ လက္တစ္ဖက္ကို လူနာရဲ႕ ဝမ္းဗိုက္ေပၚ တင္ထားလိုက္တယ္။ ၎အား ျဖည္းျဖည္းနဲ႔ လက္အထိေရာက္ေအာင္ အသက္ရွဴခိုင္းတယ္။ သေဘာက ၎ရဲ႕ ဝမ္းဗိုက္ ေဖာင္းႂကြလာတဲ့အထိ ရွဴခိုင္းတယ္။ လူနာဟာ သက္ေတာင့္သက္သာ အသက္ရွဴေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။ ၎ရဲ႕ အဆုတ္ကင္ဆာကို ေပ်ာက္ေအာင္ မကုသႏိုင္ေပမယ့္ အထူးၾကပ္ကုဌာနသို႔ သြားရတဲ့ အႀကိမ္ေပါင္း နည္းသြားပါတယ္။
႐ုပ္ခႏၶာဆိုင္ရာ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းမႈရွိရန္နဲ႔ ဖိစီးမႈရဲ႕ အပ်က္သေဘာေဆာင္ သက္ေရာက္မႈ ေလ်ာ့ပါးေစႏိုင္တဲ့ အသက္ရွဴနည္းကို အဆင့္လိုက္ လုပ္ၾကည့္ရေအာင္။
(၁) ပက္လက္အိပ္ၿပီး စာအုပ္တစ္အုပ္ကို ဝမ္းဗိုက္ေပၚတင္ထားပါ။ သင့္ဝမ္းဗိုက္ ႂကြက္သားမ်ားကို ေလွ်ာ့ထားၿပီး၊ ဝမ္းဗိုက္ထိေရာက္သြားေအာင္ အသက္ျပင္းရွဴသြင္းျခင္းျဖင့္ စာအုပ္က ျမင့္တက္လာၿပီး အသက္ရွဴထုတ္တဲ့အခါ စာအုပ္က ျပန္က်သြားသင့္တယ္။ ဒီလို မျဖစ္ရင္ သင္ဟာ ေလကို သင့္အေပၚပိုင္း အဆုတ္ထဲသို႔ သယ္လာၿပီး ေအာက္ပိုင္းအဆုတ္ထိ သယ္ခ်လာကာ သင့္ရဲ႕ အဆုတ္တစ္ခုလုံးကို က်ယ္ျပန႔္လာေစတယ္။
(၂) ထိုင္ၿပီး သင့္ညာလက္ကို သင့္ဝမ္းဗိုက္ေပၚမွာ ထားၿပီး ဘယ္လက္ကို ရင္ဘတ္ေပၚမွာ ထားပါ။ ဝမ္းဗိုက္ေပၚ တင္ထားတဲ့ လက္တက္လာေအာင္ အသက္ျပင္းရွဴၿပီး လက္ျပန္က်သြားေအာင္ ရွဴထုတ္လိုက္ပါ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ရင္ဘတ္ေပၚ တင္ထားတဲ့ ဘယ္လက္က ၿငိမ္ေနမယ္။ ႏွာေခါင္းနဲ႔ အသက္ရွဴသြင္းၿပီး ႏွာေခါင္း ဒါမွမဟုတ္ ပါးစပ္မွ အသက္ရွဴထုတ္ပါ။ ယင္းသို႔ ဝမ္းဗိုက္ေဖာင္း၊ ပိန္သြားေအာင္ အသက္ရွဴထုတ္ျခင္းရဲ႕ အာ႐ုံခံစားမႈကို ေမြ႕ေလ်ာ္ပါ။
(၃) ျဖည္းျဖည္းရွဴသြင္းၿပီး ဝမ္းဗိုက္ကို ငါးစကၠန႔္ ျဖည့္လိုက္ပါ။ ငါးစကၠန႔္ ျဖည္းျဖည္းရွဴထုတ္ပါ။ အိပ္ရာမွ ထေသာအခါ မအိပ္မီအခ်ိန္ႏွင့္ ဖိစီးမႈရွိတဲ့ အေျခအေနတြင္ ဝမ္းဗိုက္ပိုင္း အသက္ျပင္းရွဴမႈ၊ ရွဴထုတ္မႈကို ျပဳလုပ္ပါ။
Author: ႏွင္းေအးေဝ, Healthcare Journal ,vol 8,no 16
