သားဥအိမ္ကင္ဆာအေၾကာင္း အပိုင္း(၂)
အပိုင္း ၁ မွာ သားဥအိမ္ကင္ဆာဆိုတာဘာလဲ နဲ႔ ကင္ဆာရဲ႕လကၡဏာေတြကို ေရးသားေဖာ္ျပခဲ႔ပါတယ္။
အခုအပိုင္း ၂မွာေတာ႔ သားဥအိမ္ကင္ဆာဟုတ္မဟုတ္ ဘယ္လိုစမ္းသပ္စစ္ေဆးရမလဲ။ကင္ဆာအဆင္႔ဘယ္လိုခြဲျခားသတ္မွတ္မလဲ။ကင္ဆာအဆင္႔ေပၚမူတည္ျပီး ဘယ္လိုကုသမႈေတြလုပ္ရေလ႔ရွိလဲ။ဆိုတာေတြကိုေရးသားတင္ျပပါ႔မယ္။
သားဥအိမ္ကင္ဆာ(Ovarian Cancer)ဟုတ္မဟုတ္ စစ္ေဆးမႈေတြအေနနဲ႔ကေတာ႔ အာထရာေဆာင္းရိုက္တာ၊ေသြးထဲရွိ Ca 125 ,Ca 19-9 လို႔ေခၚတဲ႔ tumor marker ေတြတက္ေနမေန ေသြးေဖာက္စစ္ေဆးတာေတြလုပ္နိုင္ပါတယ္။
တကယ္လို႔ဒါေတြလုပ္ၾကည္႔တဲ႔အခါမွာ သားဥအိမ္ကင္ဆာရွိေနတယ္လို႔အေျဖထြက္ရင္ သားဥအိမ္ကင္ဆာ အမ်ိဳးအစားနဲ႔အဆင္႔ေတြကိုသိဖို႔အတြက္
ရင္ဘတ္ဓါတ္မွန္ရိုက္တာ(Chest X ray)၊
ကြန္ပ်ဴတာဓါတ္မွန္ ေခၚ စီတီ(CT Scan)ရိုက္တာ၊သံလိုက္ဓါတ္မွန္ ေခၚအမ္အာအိုင္ (MRI) ရိုက္တာ၊ေရဖ်ဥ္းစြဲေနပါက ဗိုက္ထဲကအရည္ကိုစုပ္ယူျပီးစစ္ေဆးတာ(Paracentesis) စသျဖင္႔လုပ္နုိင္ပါတယ္။
သားဥအိမ္ကင္ဆာကိုကုသရာမွာေတာ႔ သူ႔အဆင္႔ေပၚလိုက္ျပီး ကုသရပါတယ္။
ဖီဂိုအဆင္႔ခြဲနည္းအရ
သားဥအိမ္ကင္ဆာဟာ သားဥအိမ္(တဖက္ သို႔မဟုတ္ နွစ္ဖက္လံုး)မွာပဲ ရွိေနေသးရင္ အဆင္႔၁ Stage I လို႔သတ္မွတ္ပါတယ္။
သားဥအိမ္ကင္ဆာဟာ သားဥအိမ္မွာသာမက တင္ပဆံုရိုးကြင္းထဲရွိ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းမ်ားကို ပ်ံ႕နွံ႕ေနရင္ေတာ႔ အဆင္႔ ၂ Stage II လို႔သတ္မွတ္ပါတယ္။
အဆင္႔၃ Stage III ဆိုရင္ေတာ႔ ကင္ဆာဆဲလ္ေတြဟာ သားဥအိမ္နဲ႔ တင္ပဆံုရိုးကြင္းထဲရွိ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းမ်ားသာမက ၀မ္းဗိုက္ေခါင္းအေျမွး(Abdominal peritoneum)နဲ႔ ၀မ္းဗိုက္ေခါင္းအေျမွးေနာက္ရွိ ျပန္ရည္ေၾကာ(Retroperitoneum lymph nodes) သို႔မဟုတ္ ေပါင္ၾကားရွိျပန္ရည္ေၾကာ(Inguinal lymph nodes) ေတြဆီပ်ံ႕ေနျပီး
အဆင္႔၄ Stage IV မွာေတာ႔ ကင္ဆာဆဲလ္ေတြဟာ
အသည္း တို႔ အဆုတ္ တို႔ စတဲ႔ တျခားအစိတ္အပိုင္းေတြထိပါပံ်႕ေနပါျပီ။
Stage I ကေန Stage III(အဆင္႔ ၁ ကေန ၃)မွာ a,b,c ဆိုျပီး အခြဲ၃ခု ထပ္ခြဲထားေသးပါတယ္။
ကင္ဆာအဆင္႔ အလိုက္ကုသတဲ႔နည္းေတြက အနည္းငယ္ကြဲျပားပါတယ္။
ကင္ဆာအဆင္႔၁ Stage I မွာမွ သားဥအိမ္တဖက္မွာပဲကင္ဆာကရွိေနတယ္(ဆိုလိုတာက Stage I a အဆင္႔)ေလာက္ဆိုရင္ေတာ႔ ကင္ဆာျဖစ္တဲ႔အျခမ္းကမ်ိဳးဥျပြန္နဲ႔သားဥအိမ္ကိုခြဲစိတ္ျခင္းျဖင္႔ ကုသနိုင္ျပီး ေကာင္းတဲ႔သားဥအိမ္နဲ႔သားဥျပြန္တဖက္က်န္တဲ႔အတြက္ ကေလးမရေသးသူေတြဆိုရင္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ဖို႔အခြင္႔အေရးရနိုင္ပါေသးတယ္။
သုိ႔ေသာ္ သားဥအိမ္နွစ္ဖက္လံုးကင္ဆာရွိတဲ႔အဆင္႔ေတြျဖစ္တဲ႔ Stage Ib နဲ႔ Ic ဆိုရင္ေတာ႔ သားအိမ္၊သားဥအိမ္နွစ္ဖက္၊သားဥျပြန္နွစ္ခု နဲ႔ အဲ႔နားတ၀ိုက္ကင္ဆာဆဲလ္ပံ်႕နိုင္ေျခရွိတဲ႔အဆီ တစ္သွ်ဴးမ်ားကိုပါဖယ္ထုတ္ရမည္႔အျပင္ ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ႔ ကင္ဆာေဆးသြင္းကုသဖို႔(Chemotherapy)လည္းလိုနိုင္ပါတယ္။
ကင္ဆာအဆင္႔၂မွာလည္း သားအိမ္၊သားဥအိမ္နွစ္ဖက္၊သားဥျပြန္နွစ္ခု နဲ႔ အဲ႔နားတ၀ိုက္ကင္ဆာဆဲလ္ပံ်႕နိုင္ေျခရွိတဲ႔အဆီ တစ္သွ်ဴးမ်ားကိုပါဖယ္ထုတ္ရမည္႔အျပင္ ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ႔ ကင္ဆာေဆးသြင္းကုသဖို႔(Chemotherapy)လည္းလိုပါတယ္။
သို႔ေသာ္ ကင္ဆာအက်ိတ္ကတအားၾကီးတာ၊ဖယ္ထုတ္ရခက္တာမ်ိဳးရွိတယ္ဆိုရင္ေတာ႔ အကုန္လံုးတခါတည္းဖယ္ထုတ္တာမဟုတ္ဘဲ နည္းနည္းခ်င္းလွီးထုတ္တဲ႔ Debulking Surgery လုပ္ျပီး ေနာက္ဆက္တြဲ ကင္ဆာေဆးသြင္းကုတာမ်ိဳးလုပ္ရပါတယ္။
ကင္ဆာအဆင္႔၃ နဲ႔ ၄ မွာေတာ႔ ကင္ဆာဆဲလ္ေတြက တျခားေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားကို ပံ်႕ေနတာျဖစ္တဲ႔အတြက္ တေနရာခ်င္းစီလိုက္ခြဲစိတ္ဖယ္ထုတ္ဖို႔မျဖစ္နိုင္ပါဘူး။တခ်ိဳ႕အဂၤါအစိတ္ပိုင္းေတြက ဖယ္ထုတ္လို႔မရတာေတြလည္းရွိပါတယ္။
ဒါေၾကာင္႔ အဆင္႔၃ နဲ႔ ၄ မွာ ကင္ဆာေဆးသြင္းကုတာ(Chemotherapy)ကိုပဲ အဓိကထားကုပါတယ္။
ဒါေတြကေတာ႔ ကင္ဆာအဆင္႔အလိုက္ ကုသေပးတဲ႔နည္းေတြကို အၾကမ္းျဖင္းအေနနဲ႔ေရးသားတင္ျပထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
တကယ္တမ္းလက္ေတြ႔မွာေတာ႔ လူတဦးတေယာက္ခ်င္းစီေပၚနဲ႔ တျခားအေျခအေနေတြေပၚမွာ မူတည္ျပီး ကြဲျပားမႈလည္းရွိနိုင္ပါတယ္။
သားဥအိမ္ကင္ဆာျဖစ္လာျပီဆိုရင္ သားဖြားမီးယပ္ဆရာ၀န္နဲ႔ျပသျပီး ျပသေနတဲ႔ဆရာ၀န္က ညြန္ၾကားတဲ႔ နည္းလမ္းအတိုင္းေရြးခ်ယ္ကုသတာကေတာ႔ အေကာင္းဆံုးပါပဲလို႔အၾကံျပဳေျပာၾကားရင္း ေဆာင္းပါးကိုအဆံုးသတ္လိုက္ရပါတယ္။
Dr 528
(Unicode)
သားဥအိမ်ကင်ဆာအကြောင်း အပိုင်း(၂)
အပိုင်း ၁ မှာ သားဥအိမ်ကင်ဆာဆိုတာဘာလဲ နဲ့ ကင်ဆာရဲ့လက္ခဏာတွေကို ရေးသားဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
အခုအပိုင်း ၂မှာတော့ သားဥအိမ်ကင်ဆာဟုတ်မဟုတ် ဘယ်လိုစမ်းသပ်စစ်ဆေးရမလဲ။ကင်ဆာအဆင့်ဘယ်လိုခွဲခြားသတ်မှတ်မလဲ။ကင်ဆာအဆင့်ပေါ်မူတည်ပြီး ဘယ်လိုကုသမှုတွေလုပ်ရလေ့ရှိလဲ။ဆိုတာတွေကိုရေးသားတင်ပြပါ့မယ်။
သားဥအိမ်ကင်ဆာ(Ovarian Cancer)ဟုတ်မဟုတ် စစ်ဆေးမှုတွေအနေနဲ့ကတော့ အာထရာဆောင်းရိုက်တာ၊သွေးထဲရှိ Ca 125 ,Ca 19-9 လို့ခေါ်တဲ့ tumor marker တွေတက်နေမနေ သွေးဖောက်စစ်ဆေးတာတွေလုပ်နိုင်ပါတယ်။
တကယ်လို့ဒါတွေလုပ်ကြည့်တဲ့အခါမှာ သားဥအိမ်ကင်ဆာရှိနေတယ်လို့အဖြေထွက်ရင် သားဥအိမ်ကင်ဆာ အမျိုးအစားနဲ့အဆင့်တွေကိုသိဖို့အတွက်
ရင်ဘတ်ဓါတ်မှန်ရိုက်တာ(Chest X ray)၊
ကွန်ပျူတာဓါတ်မှန် ခေါ် စီတီ(CT Scan)ရိုက်တာ၊သံလိုက်ဓါတ်မှန် ခေါ်အမ်အာအိုင် (MRI) ရိုက်တာ၊ရေဖျဉ်းစွဲနေပါက ဗိုက်ထဲကအရည်ကိုစုပ်ယူပြီးစစ်ဆေးတာ(Paracentesis) စသဖြင့်လုပ်နိုင်ပါတယ်။
သားဥအိမ်ကင်ဆာကိုကုသရာမှာတော့ သူ့အဆင့်ပေါ်လိုက်ပြီး ကုသရပါတယ်။
ဖီဂိုအဆင့်ခွဲနည်းအရ
သားဥအိမ်ကင်ဆာဟာ သားဥအိမ်(တဖက် သို့မဟုတ် နှစ်ဖက်လုံး)မှာပဲ ရှိနေသေးရင် အဆင့်၁ Stage I လို့သတ်မှတ်ပါတယ်။
သားဥအိမ်ကင်ဆာဟာ သားဥအိမ်မှာသာမက တင်ပဆုံရိုးကွင်းထဲရှိ အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းများကို ပျံ့နှံ့နေရင်တော့ အဆင့် ၂ Stage II လို့သတ်မှတ်ပါတယ်။
အဆင့်၃ Stage III ဆိုရင်တော့ ကင်ဆာဆဲလ်တွေဟာ သားဥအိမ်နဲ့ တင်ပဆုံရိုးကွင်းထဲရှိ အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းများသာမက ဝမ်းဗိုက်ခေါင်းအမြှေး(Abdominal peritoneum)နဲ့ ဝမ်းဗိုက်ခေါင်းအမြှေးနောက်ရှိ ပြန်ရည်ကြော(Retroperitoneum lymph nodes) သို့မဟုတ် ပေါင်ကြားရှိပြန်ရည်ကြော(Inguinal lymph nodes) တွေဆီပျံ့နေပြီး
အဆင့်၄ Stage IV မှာတော့ ကင်ဆာဆဲလ်တွေဟာ
အသည်း တို့ အဆုတ် တို့ စတဲ့ တခြားအစိတ်အပိုင်းတွေထိပါပံျ့နေပါပြီ။
Stage I ကနေ Stage III(အဆင့် ၁ ကနေ ၃)မှာ a,b,c ဆိုပြီး အခွဲ၃ခု ထပ်ခွဲထားသေးပါတယ်။
ကင်ဆာအဆင့် အလိုက်ကုသတဲ့နည်းတွေက အနည်းငယ်ကွဲပြားပါတယ်။
ကင်ဆာအဆင့်၁ Stage I မှာမှ သားဥအိမ်တဖက်မှာပဲကင်ဆာကရှိနေတယ်(ဆိုလိုတာက Stage I a အဆင့်)လောက်ဆိုရင်တော့ ကင်ဆာဖြစ်တဲ့အခြမ်းကမျိုးဥပြွန်နဲ့သားဥအိမ်ကိုခွဲစိတ်ခြင်းဖြင့် ကုသနိုင်ပြီး ကောင်းတဲ့သားဥအိမ်နဲ့သားဥပြွန်တဖက်ကျန်တဲ့အတွက် ကလေးမရသေးသူတွေဆိုရင် ကိုယ်ဝန်ဆောင်ဖို့အခွင့်အရေးရနိုင်ပါသေးတယ်။
သို့သော် သားဥအိမ်နှစ်ဖက်လုံးကင်ဆာရှိတဲ့အဆင့်တွေဖြစ်တဲ့ Stage Ib နဲ့ Ic ဆိုရင်တော့ သားအိမ်၊သားဥအိမ်နှစ်ဖက်၊သားဥပြွန်နှစ်ခု နဲ့ အဲ့နားတဝိုက်ကင်ဆာဆဲလ်ပံျ့နိုင်ခြေရှိတဲ့အဆီ တစ်သျှူးများကိုပါဖယ်ထုတ်ရမည့်အပြင် နောက်ဆက်တွဲအနေနဲ့ ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသဖို့(Chemotherapy)လည်းလိုနိုင်ပါတယ်။
ကင်ဆာအဆင့်၂မှာလည်း သားအိမ်၊သားဥအိမ်နှစ်ဖက်၊သားဥပြွန်နှစ်ခု နဲ့ အဲ့နားတဝိုက်ကင်ဆာဆဲလ်ပံျ့နိုင်ခြေရှိတဲ့အဆီ တစ်သျှူးများကိုပါဖယ်ထုတ်ရမည့်အပြင် နောက်ဆက်တွဲအနေနဲ့ ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသဖို့(Chemotherapy)လည်းလိုပါတယ်။
သို့သော် ကင်ဆာအကျိတ်ကတအားကြီးတာ၊ဖယ်ထုတ်ရခက်တာမျိုးရှိတယ်ဆိုရင်တော့ အကုန်လုံးတခါတည်းဖယ်ထုတ်တာမဟုတ်ဘဲ နည်းနည်းချင်းလှီးထုတ်တဲ့ Debulking Surgery လုပ်ပြီး နောက်ဆက်တွဲ ကင်ဆာဆေးသွင်းကုတာမျိုးလုပ်ရပါတယ်။
ကင်ဆာအဆင့်၃ နဲ့ ၄ မှာတော့ ကင်ဆာဆဲလ်တွေက တခြားနေရာအတော်များများကို ပံျ့နေတာဖြစ်တဲ့အတွက် တနေရာချင်းစီလိုက်ခွဲစိတ်ဖယ်ထုတ်ဖို့မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။တချို့အင်္ဂါအစိတ်ပိုင်းတွေက ဖယ်ထုတ်လို့မရတာတွေလည်းရှိပါတယ်။
ဒါကြောင့် အဆင့်၃ နဲ့ ၄ မှာ ကင်ဆာဆေးသွင်းကုတာ(Chemotherapy)ကိုပဲ အဓိကထားကုပါတယ်။
ဒါတွေကတော့ ကင်ဆာအဆင့်အလိုက် ကုသပေးတဲ့နည်းတွေကို အကြမ်းဖြင်းအနေနဲ့ရေးသားတင်ပြထားခြင်းဖြစ်ပါတယ်။
တကယ်တမ်းလက်တွေ့မှာတော့ လူတဦးတယောက်ချင်းစီပေါ်နဲ့ တခြားအခြေအနေတွေပေါ်မှာ မူတည်ပြီး ကွဲပြားမှုလည်းရှိနိုင်ပါတယ်။
သားဥအိမ်ကင်ဆာဖြစ်လာပြီဆိုရင် သားဖွားမီးယပ်ဆရာဝန်နဲ့ပြသပြီး ပြသနေတဲ့ဆရာဝန်က ညွန်ကြားတဲ့ နည်းလမ်းအတိုင်းရွေးချယ်ကုသတာကတော့ အကောင်းဆုံးပါပဲလို့အကြံပြုပြောကြားရင်း ဆောင်းပါးကိုအဆုံးသတ်လိုက်ရပါတယ်။
Dr 528
