-လူငယ်သွေးတိုးဆိုတာ အသက် ၄၀နှစ်အောက် အရွယ်တွင် သွေးတိုးရောဂါခံစားနေရသူများကို
-ပြောင်းလဲလာသောလူမှုနေထိုင်မှု
-စစ်တမ်းများအရ US တွင် အသက်၂၀နှစ်အထက်လူငယ်များတွင် လူငယ်သွေးတိုးဖြစ်နှုန်းမှာ 86 မီလီယံနီးပါးခန့်ရှိတယ်လို့ဆို
-လူငယ် ၃ယောက်မှာ တစ်ယောက်ခန့် သွေးတိုးခြင်းစဖြစ်နေတယ်လို့ ယေဘုယျ သတ်မှတ်နိုင်ပါတယ်။
-သင့် သွေးပေါင်ချိန်ဟာ ပေါ်သွေး ၁၄၀ နှင့် အောက်သွေး ၉၀ (140/90mmHg)အထက် ရှိနေပြီ ဆိုလျှင် ယေဘုယျအားဖြင့် သွေးတိုးစနေပြီဟုယူဆနိုင်ပါတယ်။
-သွေးတိုးခြင်းဟာ လေဖြတ်ခြင်း၊ နှလုံးနှင့်သွေးကြောထိခြင်း နှင့် ကျော်ကပ်ထိခြင်း ဖြစ်စေသော အဓိက အကြောင်းအရင်းဖြစ်တယ်။
-သွေးတိုးတိုင်းလက္ခဏာမပြတတ်တာ
-ဒါကြောင့် သင်ဟာ အသက်၄၀အောက်အရွယ်ဖြစ်နေသော်လည်း လူငယ်သွေးတိုး ဖြစ်မဖြစ်အခြေအနေအတွက် သွေးပေါင်ချိန်ကြည့်သင့်ပါတယ်နေ
Q.သွေးတိုးရောဂါဟုသတ်မှတ်ခြင်း
-အသက်၁၈နှစ်အထက် လူတစ်ယောက်ရဲ့ပုံမှန်သွေးပေါင်
-အပေါ်သွေး ၁၃၀-၁၃၉ နှင့် အောက်သွေး၈၅-၈၉(130-139/85-
-အပေါ်သွေး ၁၄၀-၁၅၉နှင့် အောက်သွေး ၉၀-၉၉ (140-159/80-99mmHg)ကို သွေးတိုးအဆင့်၁ စပြီ လို့သတ်မှတ်ပါတယ်။
-အပေါ်သွေး ၁၆၀-၁၇၉ နှင့် အောက်သွေး ၁၀၀ -၁၀၉ (160-179/100-109)ဆိုလျှင် သွေးတိုးအဆင့် ၂ လို့သတ်မှတ်ပါတယ်။
-180/110mmHgနှင့်အထက်သွေးတိုး
-သွေးတိုးရောဂါသတ်မှတ်ချက်အတွက် သေချာစေရန် ခဏနား၍ ၂ကြိမ်သွေးပေါင်ချိန်ခြင်း (သို့မဟုတ်) ဆေးခန်းသို့ ၂ရက်လာ၍သွေးပေါင်ချိန်ခြင်း လိုအပ်ပါတယ်။
Q.အရေးပေါ်သွေးတိုးခြင်းအခြေအနေ
****အရေးပေါ်အန္တရာယ်ရှိသောသွေး
-သွေးပေါင်ချိန် ၁၈၀/၁၂၀mmHg အထက် နှင့်အတူအောက်ပါလက္ခဏာများတွဲဖြ
1.ရင်ဖတ်အောင့်ခြင်း
2.ခေါင်းကိုက်ခြင်း
3.အသက်ရှူမဝခြင်း
4.မူးဝေခြင်း
5.အမြင်အာရုံပြောင်းလဲခြင်း
6.အန်ခြင်း
-သွေးတိုးဝေဒနာရှင်များထဲမှ 1-3%ဟာ ၎င်းအခြေအနေမျိုးကိုကြုံတွေ့နို
အရေးပေါ်ဆေးရုံသွားရန်လိုအပ်ပါ
****ရုတ်တရတ်သွေးဆောင့်တက်ခြင်း
-မည်သည့်လက္ခဏာမှမခံစားရပဲ သွေးပေါင်ချိန် 180/120mmHg အထက်ရှိနေသည့်အခြေအနေဖြစ်ပါတယ်။
-မြန်မြန်ကုသမှုခံယူရန်လိုပါတယ်
-ကုသမှုရယူဖို့နောက်ကျလျှင် အရေးပေါ်အန္တရာယ်ရှိသောသွေးတိုး
Q.လူငယ်များသွေးတိုးရသောအကြောင်
-90 -95%ဟာ primary hypertension လို့ခေါ်တဲ့ ကိုယ်တွင်းရောဂါများကြောင့်မဟု
-5-10%ကတော့ ကိုယ်တွင်းရောဂါအခံများကြောင့် ဖြစ်တယ်။secondary hypertensionလို့ခေါ်ကြလေ့ရှိ
(A)ရောဂါကြောင့်မဟုတ်ဘဲသွေးတိုး
1.အဝလွန်ခြင်း
2.အဆီ၊အကြော်၊အငံ၊အချိုကဲသောအစာ
3.အထိုင်များခြင်း
4.လေ့ကျင့်ခန်းမလုပ်ခြင်း၊
5.အရက်၊ဘီယာ၊ဆေးလိပ် နှင့် ဆေးရွက်ကြီး
6.စိတ်ကြွဆေးများ
7.သွေးတိုးးမျိုးရိုးရှိခြင်း
(B)လူငယ်သွေးတိုးဖြစ်စေသောရောဂါ
1. ကျောက်ကပ်ရောဂါ
-အဖြစ်အများဆုံးဖြစ်ပါတယ်။
-2.5-6%နီးပါးဟာ အောက်ပါကျောက်ကပ်ရောဂါအခြေအနေတွေ
*ကျောက်ကပ်ရေအိတ်တည်ခြင်း
*reninဓာတ်ထုတ်သောကျောက်ကပ်အကျိ
*ဆီးလမ်းကြောင်းပိတ်နေခြင်း
*ကျောက်ကပ်ပျက်ခြင်း
2.သွေးကြောရောဂါများ
*နှလုံးပင်မသွေးကြောကျဉ်းခြင်း
*သွေးကြောရောင်ခြင်း
*သွေးကြောတွင်းရှိကော်လဂျင်ဓာတ်
3.ဟော်မုန်းရောဂါများ
*နေ့စဉ်သောက်ကိုယ်ဝန်တားဆေးများ
*စတီးရိုက်ပါသောဆေးများ
*NSAIDအုပ်စု အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးများ
*သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများခြင်
*Aldosteroneဓာတ်များခြင်း
*Pheochromocytomaရောဂါ
4.ဦးနှောက်နှင့်အာရုံကြောရောဂါ
*ဦးနှောက်အကျိတ်
*အိပ်လျှင်အသက်ရှုခဏခဏရပ်တတ်သော
*အော်တိုနောမစ်အာရုံကြောထိန်းချု
5 အခြား
*ကိုယ်ဝန်ရှိခြင်း
*ဆီးချို
*အေခရိုမက်ဂလီရောဂါ
Q.လူငယ်သွေးတိုးနောက်ဆက်တွဲဆိုး
1.လေဖြတ်ခြင်း
2.နှလုံးထိခြင်း
3.ကျောက်ကပ်ထိခြင်း
4.မျက်လုံးထိခြင်း
Q.လူငယ်သွေးတိုးစသည်ဟုသံသယရှိလျှ
-သွေးတိုးအတွက်ပေါ့ပေါ့စစမနေပဲ ဆရာဝန်နှင့် ဆွေးနွေးပြီး ဆေးသောက်ရန် နှင့် စစ်ဆေးမှုပြုလုပ်ရန် လိုမလို ဆွေးနွေးပါ။
-သွေးတိုးအခြေအနေတည်ငြိမ်မှု ရှိမရှိခန့်မှန်းသိရှိနိုင်ရန် သွေးပေါင်ချိန်သည့်အလေ့အထမွေးမြူ
-သွေးတိုးနိုင်ခြေနှင့် ရောဂါအခံရှိမရှိ ကြိုတင်သိရှိနိုင်ရန် ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးခြင်းပြုလုပ်
-သွေးတိုးခြင်းအခြေအနေဟာ ဘဝတစ်သက်တာ အခြေအနေ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသည့်အတွက် ရေရှည် အစားအသောက် အနေအထိုင်ဆင်ခြင်ခြင်း၊ဆေးသောက်
Q.လူငယ်သွေးတိုးနှင့် ဆောင်ရန်ရှောင်ရန်များ
-ကိုယ်အလေးချိန်ထိန်းပါ။ကိုယ်
-လှုပ်ရှားမှုရှိအောင်နေပါ။လေ့
(တစ်နေ့လျှင် မိနစ်၃၀ သွိုမဟုတ် တစ်ပတ်လျှင် မိနစ်၁၅၀ အနည်းဆုံး လေ့ကျင်ခန်းလုပ်ပါ။)
*လမ်းလျှောက်ခြင်း၊
*ရေကူးခြင်း၊
*ခပ်ဖွဖွပြေးခြင်း၊
*စက်ဘီးနင်းခြင်း၊
*ကခုန်ခြင်း သည်သွေးပေါင်ကျစေရန်အသင့်တော်ဆုံ
-ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်သောအစား
(အဆီ၊အငံ၊အချို များသော အစာနှင်ွ အချိုရည်များ၊အကြော်များ ရှောင်ပါ။
ဟင်းသီးဟင်းရွက်၊အသီးအနှံ၊အဆီ
-ဆေးလိပ်၊အရက်၊ဘီယာ၊ဆေးရွက်ကြီး
-ကဖင်းပါသောအစားအသောက်များလျှော့
-စိတ်အပန်းဖြေချိန်ပေးပါ။
-အိမ်တွင်သွေးပေါင်ချိန်ခြင်း၊
Q.ဆရာဝန်နှင့်အရေးပေါ်ပြရန်
-အရေးပေါ်အန္တရာယ်ရှိသော သွေးတိုးခြင်းဖြစ်လျှင်
နှင် ရုတ်တရက်သွေးပေါင်ဆောင့်တက်ခြင်
*သွေးပေါင်ချိန် -180/120mmHg အထက် နှင့်
*ခေါင်းကိုက်လျှင်
*ရင်ဖတ်အောင့်လျှင်
*အသက်ရှူမဝလျှင်
*မူးဝေလျှင်
*အမြင်အာရုံပြောင်းလဲလျှင်
*အန်လျှင်
*ခြေ၊လက်၊မျက်နှာနှင် ကိုယ်တစ်ခြမ်းအားနည်းလျှင်
*စကားပလုံးပထွေးဖြစ်လျှင်၊အာလေး
Dr.Yin Yin Win
M.B.,B.S (YGN)
Dip.Med.Sc(Family Medicine)
