ကမျဉ်းနီကောင် ကိုက်ခံရာမှဖြစ်တဲ့ Typhus(တိုက်ဖတ်စ်)ရောဂါ
အကြောင်းတခုခုကြောင့် ချုံပုတ်တွေရှိတဲ့နေရာကိုသွားမိတဲ့အခါမှာ ကမျဉ်းနီကောင်အကိုက်ခံရပြီး Scrub typhus ရောဂါဖြစ်တတ်ပါတယ်။Scrub typhus ကို အချို့အရပ်အခေါ်အနေနဲ့တော့ ချုံပုတ်ငန်းဖန်းရောဂါလို့လည်းခေါ်ကြပါတယ်။ကျွန်တော်တို့မြန်မာနိုင်ငံအပါအဝင် တရုတ်၊အိန္ဒိယ၊အင်ဒိုနီးရှား၊ဂျပန် စတဲ့ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံအတော်များများမှာ အဖြစ်များတဲ့ရောဂါတခုဖြစ်ပါတယ်။ဒီရောဂါအကြောင်းကိုပထမဆုံးရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့တာကတော့ ဂျပန်နိုင်ငံကပါ။
ကမျဉ်းနီကောင်ဆိုတာဟာ မွှားကောင်၊သန်းကောင် တွေထက်ပိုသေးပြီး ချုံပုတ်တွေရေစပ်တွေမှာနေတဲ့ အင်းဆက်ကောင်တမျိုးဖြစ်ပါတယ်။အင်္ဂလိပ်လိုတော့ ကမျဉ်းနီကောင်ကို Spider mite လို့ခေါ်ကြပါတယ်။ကမျဉ်းနီကောင် ကိုက်ခံရတိုင်းတော့ Scurb typhus မဖြစ်တတ်ပါ။Orienta tsutsugamushi လို့ခေါ်တဲ့ဘက်တီးရီးယားပိုးသယ်ဆောင်ထားတဲ့ ကမျဉ်းနီကောင်ကိုက်ခံရမှသာ Scrub typhus ဖြစ်တာပါ။Scrub typhus ရောဂါဟာ သေချာမကုရင် အသက်သေဆုံးသည်အထိဖြစ်တတ်တဲ့ရောဂါဖြစ်ပါတယ်။ဘက်တီးရီးယားပိုးပါတဲ့ ကမျဥ်းနီကောင် အကိုက်ခံရပြီးနောက် ၁၀ရက်လောက်မှာ Scrub typhus ရောဂါဖြစ်လေ့ရှိပါတယ်။
ခံစားရနိုင်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေကတော့အပူကြီးပြီး ချမ်းတုန်ဖျားတာအဖျားကြာရှည်တာခေါင်းကိုက်တာချောင်းဆိုးတာကိုယ်လက်ကြွက်သားတွေနာကျင်ကိုက်ခဲတာကမျဉ်းနီကောင်ကိုက်တဲ့နေရာမှာ Eschar ခေါ်အနာဖေးတက်သလိုမည်းမည်းလေးဖြစ်နေတာစိတ်အာရုံတွေပြောင်းလဲလာပြီး သတိလစ်တာ၊တက်တာပြန်ရည်အကျိတ်တွေရောင်လာတာကျောမှာအနီကွက်တွေပေါ်လာတာ စသဖြင့်ပါ။ဒီလိုလက္ခဏာတွေခံစားရပြီဆိုရင် ဆရာဝန်နဲ့ပြသပြီး Scrub typhus ဟုတ်မဟုတ် စမ်းသပ်စစ်ဆေးကြည့်ဖို့လိုပါတယ်။စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေအနေနဲ့ကတော့ သွေးစစ်တာ၊ရင်ဘတ်ဓါတ်မှန်ရိုက်တာ၊အာထရာဆောင်းရိုက်တာ စသဖြင့်လုပ်ရနိုင်ပါတယ်။Scurb typhus ရောဂါဟာ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးအနေနဲ့ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါတွေထိခိုက်ပျက်စီးပြီး သွေးယိုတာတွေဖြစ်ကာ အသက်သေဆုံးစေနိုင်တဲ့အတွက် Scrub typhus ရောဂါလက္ခဏာတွေခံစားနေရပြီဆိုတာနဲ့ မပေါ့ဆဘဲ ဆေးခန်းပြကုသမှုခံယူဖို့လိုပါတယ်။
ကုသမှုအနေနဲ့ကတော့ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးတွေမရှိရင် ပိုးသတ်ဆေး(Antibiotics)ကို ၇ရက်သို့မဟုတ် ၁၀ရက်သောက်လိုက်တာနဲ့ ပျောက်ကင်းသက်သာနိုင်ပါတယ်။ဒီလိုကုရလွယ်တဲ့အတွက်တချို့လူတွေက အထက်မှာဖော်ပြထားတဲ့လက္ခဏာတွေဖြစ်ပြီဆိုရင် ဆေးခန်းပြမစမ်းသပ်ဘဲ ပိုးသတ်ဆေး(Antibiotics)တွေကို ကိုယ့်သဘောနဲ့ကိုယ် ကြားဖူးနား၀ သို့မဟုတ် သူများညွန်တာတွေနောက်လိုက်ပြီး သောက်ကြတာမျိုးရှိပါတယ်။ဒါဟာအရမ်းအန္တရာယ်များပါတယ်။ဒီခေတ်မှာက ရောဂါအမျိုးအစားတွေတအားများပြီး ရောဂါတခုနဲ့တခု လက္ခဏာတွေက ခပ်ဆင်ဆင်ပါ။နောက်ပြီး ပိုးသတ်ဆေး(Antibiotics)တွေက တချို့တွေမှာ ဆေးမတည့်တာတွေဖြစ်တတ်ပါတယ်။ဆရာဝန်နဲ့မပြသမစမ်းဘဲ မိမိဘာသာ ကြားဖူးနားဝနဲ့ ပိုးသတ်ဆေးတွေလျှောက်သောက်ရင် ရောဂါနဲ့ဆေးလွဲပြီး ရောဂါပိုဆိုးနိုင်သလို ဆေးမတည့်တာတွေဖြစ်နိုင်ပြီး အသက်အန္တရာယ်လည်းထိခိုက်နိုင်ပါတယ်။ဒါကြောင့် ရောဂါလက္ခဏာတခုခုခံစားရပြီဆိုရင် ဆရာဝန်နဲ့ပြသစမ်းသပ်ပြီး ကုသတာဟာအကောင်းဆုံးပါလို့ အကြံပေးချင်ပါတယ်။
Scrub typhus ရောဂါအတွက် ကာကွယ်ဆေးတော့မရှိသေးပါ။ရောဂါဖြစ်ပွားနိုင်ခြေနည်းအောင်ဆိုရင်တော့ကမျဉ်းနီကောင်အကိုက်မခံရအောင်နေပါ။Scurb typhus အဖြစ်များတဲ့အရပ်ဒေသတွေကိုမသွားပါနဲ့။ချုံပုတ်တွေပေါ်အဝတ်လှန်းတာတွေရှောင်ပါ။အိမ်အနီးနားဝန်းကျင်မှာချုံပုတ်တွေရှိရင် ရှင်းပစ်ပါ။တောထဲတောင်ထဲသွားမည်ဆိုပါက သို့မဟုတ် scrub typhus အဖြစ်များတဲ့အရပ်ဒေသတွေဆီ မဖြစ်မနေသွားရမည်ဆိုပါက အကျီရှည်အထူ၊ဘောင်းဘီရှည်အထူဝတ်သွားပါ။
Dr 528
